Verschillende visies over de gemeenteraadsverkiezingen onder één dak, in een tijd van polarisatie komen ze steeds vaker tegenover elkaar te staan. Hoe denken een stemmer, niet-stemmer en een zwevende kiezer over de aankomende verkiezingen?
Gezellig babbelen aan de keukentafel over de gemeenteraadsverkiezingen lijkt in deze gepolariseerde tijd haast onvoorstelbaar. De één vindt stemmen een plicht is, want in een tijd van corona, antiracisme en vrouwenongelijkheid voelt voor sommigen politiek belangrijker dan ooit. De ander heeft juist alle hoop opgegeven, het vertrouwen in lokale politiek daalde onlangs naar 37 procent, een nieuw dieptepunt. Weer anderen snappen niets van wat de gemeenteraadsverkiezingen precies inhouden.
In een smal appartementje aan de Rapenburgerstraat in Amsterdam komen al die sentimenten samen. Huisgenoten Joris Bakker (25), Daphne Scheffer (25) en Janine de Swart (24) drinken graag rode wijn op een vrijdagavond maar over de gemeenteraadsverkiezingen denken ze anders. Hoe navigeren deze drie bewoners meningsverschillen als ze elkaar op de weg naar de wc gewoon tegenkomen?
Janine heeft de stemwijzer gedaan, maar daar werd ze niet veel wijzer van
Gemeenteraadsverkiezingen
Voor Joris was het al vrij snel duidelijk: hij gaat voor BIJ1. Als fervent stemmer begint hij zich al ruim voor de verkiezingen met verdiepen. “Ik volg best wel wat politici en politieke meme-accounts op Instagram. Er komt veel voorbij in de aanloop ernaartoe.” Voornamelijk sociale voorzieningen vindt hij op gemeentelijk niveau belangrijk. “Ik wil dat de opvang voor daklozen en uitkeringen voor de armen goed geregeld wordt. Daarnaast is de wooncrisis iets wat ik belangrijk vind.”
Ook Janine moet meteen aan het huizentekort denken, al geeft ze wel schoorvoetend toe tot het laatste moment te twijfelen. Ze heeft de stemwijzer gedaan maar daar werd ze niet veel wijzer van. “Ik vind woningen, vluchtelingen en Keti Koti heel belangrijk. Maar in de stemwijzer kwam ik ook veel gemeentelijke dingen tegen, waar ik bij God niet van weet wat ik ervan moet vinden. Ik vul dan liever ‘geen mening’ in, dan dat ik ergens voor kies waar ik me nog niet in heb verdiept. Maar ik vind mijn stemrecht heel belangrijk: ik ga zeker stemmen.”
Aan Daphne gaan de verkiezingen voorbij. “Ik zag die stempas op de deurmat liggen en dacht: waar is dit voor?” Ze spreekt zichzelf straffend toe. “Ik vind eigenlijk dat ik me erin moet verdiepen maar dan vergeet ik het weer. Ik vind stemmen belangrijk, alleen ik bereid me er niet op voor. Vorige verkiezingen stond ik per ongeluk niet ingeschreven in de gemeente dus toen heb ik het ook al aan me voorbij laten gaan.” Ze zucht. “Ik heb toch niet echt het gevoel dat wij een verschil kunnen maken met onze stem.”
Gemeentelijke kwesties
Voor Janine is het ook nog niet helemaal duidelijk wat de gemeenteraad precies voor haar kan betekenen. “Partijen zeggen altijd wel dat ze voor gelijke rechten voor vrouwen staan, ik vind dat een belangrijk onderwerp. Maar het blijft heel algemeen. Vrouwenongelijkheid komt in zoveel sectoren voor maar wat kan je er concreet aan doen? Ik weet niet hoe de gemeente daar een rol in kan spelen.”
Joris probeert altijd tactisch na te denken in zijn stemkeuze
“We zouden een quotum in kunnen stellen voor vrouwelijke ambtenaren en gratis menstruatieproducten in overheidsgebouwen”, vult Joris aan. Voor hem is een intersectionele aanpak belangrijk, daarom stemt hij BIJ1. “Als het gaat over armoedebeleid of over woningnood, mogen we best wel wat meer rekening houden met achtergestelde groepen en mensen met een andere culturele achtergrond.” In zijn stemkeuze probeert hij altijd tactisch na te denken. “We zitten nu gewoon zo rechts daarom vind ik het belangrijk om naar links te trekken.”
“Ik vind vrijheid heel belangrijk”, zegt Daphne. “Bij de Tweede Kamerverkiezingen wilde ik een partij vinden die tegen de coronapas was. Ik kwam uit op een van de drie partijen die tegen de coronapas was. Al kwam die op andere vlakken weer niet met mijn standpunten overeen.” Ze haalt haar schouders op. “Partijen komen toch niet na wat ze zeggen. Misschien in hoofdlijnen wel, maar ze verdraaien hun standpunten.”
Vertrouwen in de politiek
Joris deelt het sentiment van Daphne, maar gaat daardoor juist stemmen. “Ik zie ook heel veel dingen die fout gaan of een beetje shady zijn. Alle regerende partijen hadden bij de Tweede Kamerverkiezingen in hun programma staan dat ze welvaart zouden belasten. Maar daar kwam niets van terug in het regeerakkoord.” Volgens hem kan je cynisch van worden maar stemmen is nu juist een manier waardoor je wél invloed op het beleid kan hebben.
Politieke meningsverschillen leiden echter niet tot knallende ruzie op hun vrijdagmiddagborrels
Daphne is nog steeds niet overtuigd. Ze heeft er weinig vertrouwen meer in. “Ik heb toch altijd het idee dat wij als bevolking maar een heel klein beetje effect hebben op de verkiezingen. Ik wil niet zeggen dat het corrupt is of zo, maar ik heb toch het gevoel dat het er niet helemaal uitziet zoals het hoort te zijn.”
Verhuizen
Politieke meningsverschillen leiden echter niet tot knallende ruzie op hun vrijdagmiddagborrels. “Daphne is tegen het coronapaspoort en daar ben ik weer wat minder fel in. Ik denk dat ik andere meningen wel gewoon respecteer,” zegt Joris. Daphne knikt instemmend. “Ik heb het gevoel dat Joris altijd wel begrijpt hoe ik tot mijn standpunt kom. Het is belangrijk elkaar te begrijpen, zeker als huisgenoten. We hebben nog nooit gehad waardoor het ongemakkelijk werd in de keuken of op de weg naar de wc.”
“Als iemand tegen vluchtelingen is of gelooft in heel liberale ideeën zoals dat dakloosheid iemands eigen schuld is, dan zou ik wel anders tegen iemand aankijken,” zegt Joris twijfelend, “maar ik denk niet dat ik ervoor zou verhuizen.” Voor Janine moet het ook heel ver gaan. “Racistische opmerkingen kan ik heel slecht tegen. Ook iemand discrimineren die op dezelfde sekse valt vind ik niet kunnen.” Joris vult haar aan: “Voor mij is dat ook echt een no-go als huisgenoten. Je komt elkaar constant tegen, als je zo anders over dingen denkt kan dat gewoon niet.” Ook Daphne is het daarmee eens. “Je moet de hele tijd nadenken over wat je deelt. Je wilt niet het verkeerde zeggen en dat het dan uit de hand loopt.”
Toch blijft het in een gepolariseerde tijd bewonderenswaardig hoe de huisgenoten elkaars verschillende politieke opvattingen accepteren. Waar Joris, als stemmer, juist het belang van naar de stembus gaan benadrukt, is Daphne, als niet stemmer, teleurgesteld in de gemeentelijke politiek. Zwevende kiezer Janine begint zich net in lokale kwesties te verdiepen. Het weerhoudt hen er echter niet van om het gezellig te hebben samen. Een goede discussie moet kunnen en begrip voor elkaar is belangrijk. Zolang het maar niet over grenzen zoals racisme en anti-LHBTI heengaat.
Eén ding is zeker: ook met verschil in standpunten is er prima samen te wonen.
Met medewerking van Caspar van de Poel