Helende edelstenen zijn een trend: Instagram staat er vol mee, en grote bekendheden zoals Kim Kardashian en Victoria Beckham zweren bij hun werking. Jade zou genezing versnellen, amethist zou ‘zuiveren’ en rozenkwarts ‘onvoorwaardelijke liefde vanuit het hart doen stromen’. Maar hoe werkt dat dan?
Een aangename wierrooklucht dringt je neus binnen wanneer je Zuiver Geluk, een spirituele lifestylewinkel in Amsterdam-Oost, binnenstapt. In witte blokkasten staan Boeddha’s, kaarsen en klankschalen uitgestald. Rechts liggen edelstenen in alle kleuren en vormen in houten bakjes. De eigenaresse van de winkelketen, Ria Borst (62), is ook astrologe en haptonoom. Ze is bij uitstek iemand die je wegwijs kan maken in de wondere wereld van de edelstenen en mineralen.
“Alles is energie. Edelstenen stralen dus ook een bepaalde energie uit. Een aardse energie, om precies te zijn,” zegt Borst, terwijl ze een slok van haar gemberthee neemt. “Tussen twee mensen heb je bijvoorbeeld ook een energie. Als deze goed stroomt, dan betekent dat dat je een klik met iemand hebt. Met een steen is het eigenlijk precies hetzelfde verhaal.”
‘Als je met de allerfijnste meetapparatuur een edelsteen opmeet, dan vind je helemaal niets’
Iemand die haaks op deze opvatting staat, is anesthesioloog Catherine de Jong (65). Zij is lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, die zich hard maakt tegen het onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde. “Sinds de jaren zestig kunnen we in de neurofysiologie de elektrische lading van één levende cel meten. Daarnaast kunnen wij de stroomimpulsen in één enkele zenuwvezel meten. Als je met de allerfijnste meetapparatuur een edelsteen opmeet, dan vind je helemaal niets. De energie van edelstenen, dat is niets meer dan een fantasie. Er vindt absoluut geen energieoverdracht plaats tussen een mens en een steen.”
STEUN NIEUW JOURNALISTIEK TALENT
Red Pers werd vijf jaar geleden opgezet door vier jonge en ambitieuze studenten en is inmiddels uitgegroeid tot een landelijk opleidingsplatform. Het is dé springplank naar een journalistieke carrière.
Wil je ons helpen het medialandschap te vernieuwen door jonge journalisten een stem te geven? Doneer dan nu een flinke kan koffie (€ 5,-), één maandje Zoomen (€ 15,-) of een ander bedrag. Bedankt
Energieoverdracht of niet, het is in ieder geval zo dat de helende stenen de afgelopen jaren flink in opmars zijn. Zo zijn er op Instagram maar liefst 8,3 miljoen posts te vinden onder de naam #crystalhealing. Borst ziet de groeiende populariteit ook terug in haar winkels: het aantal klanten dat specifiek voor stenen komt is het afgelopen jaar verdubbeld.
Er lijkt een groeiende interesse te zijn naar mystiek en spiritualiteit. Borst: “Als mensheid ontwikkelen we ons en komen er steeds nieuwe inzichten en dimensies bij. Ik denk dat er daarom meer belangstelling is voor een andere vorm van bewustzijn. Wij zeggen altijd over de mensen in de middeleeuwen: ‘zij waren zo vies, die mensen poetsten nooit hun tanden’. Misschien zeggen ze over tweehonderd jaar wel: ‘die mensen in het jaar tweeduizend waren zo vies, die maakten nooit hun aura schoon’. Jongeren staan dichter bij dat nieuwe bewustzijn.”
Vooralsnog is de helende werking van stenen niet bewezen door wetenschappers. De Jong: “Als er een mogelijkheid is dat een behandeling effectief zou zijn, dan wordt deze onderzocht in de geneeskunde. En wanneer er bewijs is dat een behandeling werkt, dan wordt deze onderdeel van de wetenschap. Als niet-reguliere behandelwijzen goed zouden werken, zouden ze al lang erkend zijn in de geneeskunde.”
Uit een studie uit 1999 blijkt dat de ‘kracht’ van de edelsteen vooral voortkomt uit een placebo-effect. Tijdens het onderzoek werden proefpersonen gevraagd om te mediteren met een kwartsedelsteen. Hier zaten echter ook neppe kwartsstenen tussen. De uitkomst was dat zowel de mensen met een echte kwartssteen als de nepversie, dezelfde ‘energie’ van de steen ervaarden.
Water dat in contact komt met de ‘vibraties’ van een kristal, wordt geladen met helende eigenschappen
Edelstenen oefenen hun vermeende helende kracht op uiteenlopende manieren uit. De gezichtsroller van jade is bijvoorbeeld een welbekende remedie tegen wallen, en zou afvalstoffen afvoeren. Een andere methode is het drinken van kristalwater: water dat in contact komt met de ‘vibraties’ van een steen, wordt volgens alternatieve behandelaren geladen met de helende eigenschappen van de desbetreffende steen. Andere beweringen zijn minder onschuldig: er zijn bijvoorbeeld steeds meer edelstenen in omloop die zouden werken tegen COVID-19. Borst: “Ik zou zelf nooit zeggen dat een steen zou helpen om COVID te voorkomen. Wel denk ik dat als je je immuunsysteem in balans kan brengen met edelstenen, je beter tegen bepaalde ziektes kan.”
De Jong ontkracht deze visie: “Voor mij is het heel simpel: edelstenen zijn prima als decoratie, maar ze dragen niet bij aan een betere gezondheid. Persoonlijk vind ik een edelsteen voor een volwassene hetzelfde als een fopspeen voor een baby. Alternatieve behandelaren stoppen volwassenen een fopspeen toe in de vorm van een kristal, die ze als houvast in hun leven moeten gebruiken. Ik vind dit psychologisch gezien onjuist.”
Op de vraag of Borst bang is dat de helende edelstenen ervoor zouden kunnen zorgen dat mensen hun vertrouwen in de medische wetenschap verliezen, antwoordt ze: “Nee, daar ben ik niet bang voor. Ik wil benadrukken dat de geneeskundige wetenschap een belangrijke, eigen functie heeft. Wel denk ik dat de westerse geneeskunde heel rationeel en lineair is. Kijk, als ik mijn been breek, dan zou ik het natuurlijk in het gips laten zetten. Maar ik zou ook naar iets alternatiefs zoeken wat mijn zelfhelend vermogen zou bevorderen om te zorgen dat mijn botten zich goed herstellen. Ik geloof dat de wetenschap en alternatieve geneeswijzen elkaar heel mooi kunnen aanvullen. Hier is naar mijn mening nog te weinig ruimte voor in deze maatschappij.”
Met medewerking van Jan Tourkov