Van Seoul naar Stockholm: ‘Als correspondent probeer je het geïdealiseerde beeld van het buitenland te nuanceren’

Beeld: Jeroen Visser in Zweden en in Zuid-Korea

29 november 2021, 10:00

Auteur: Jacobien van der Kleij

Van Seoul naar Stockholm: ‘Als correspondent probeer je het geïdealiseerde beeld van het buitenland te nuanceren’

Beeld: Jeroen Visser in Zweden en in Zuid-Korea

29 november 2021, 10:00

Auteur: Jacobien van der Kleij

In 2016 wisselde Volkskrant-redacteur Jeroen Visser zijn bureau in voor een correspondentschap in het Zuid-Koreaanse Seoul, dit jaar maakte hij de sprong naar Stockholm. Redacteur Jacobien van der Kleij sprak hem over zijn observaties in verre en minder verre landen. 

Sinds juli is Stockholm de standplaats van Jeroen Visser (42), correspondent Scandinavië bij de Volkskrant. Zweden: een tech-land dat na Taiwan en Singapore het snelste internet ter wereld heeft. De Europese koploper in strijd voor gendergelijkheid, waar vrouwen en mannen samen recht hebben op 480 dagen betaald ouderverlof per kind. Én ook het geboorteland van Zlatan Ibrahimović, Greta Thunberg, Avicii en ABBA.

Van Zuidoost-Azië naar Scandinavië. Nogal een omschakeling, of niet? 
“Ja, je kan niet ontkennen dat die twee culturen compleet anders zijn. We woonden hiervoor vier jaar in Seoul, een wereldstad met meer dan 10 miljoen inwoners. Naast Zuid-Korea deed ik toen verslag van Japan. We hebben ook een jaar in Phnom Penh gezeten, van waaruit ik verslag deed over onder andere Vietnam, Indonesië en Cambodja. Vergeleken met de gigantische steden in deze landen zijn Stockholm of Amsterdam echt dorpjes, waar je op je gemak kan rondfietsen zonder te kampen met verkeersopstoppingen.”

“Toen ik de Volkskranthttps://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png in 2016 inruilde voor het correspondentschap in Zuid-Korea, had ik een lijstje met onderwerpen die ik graag wilde behandelen. Zo had ik bijvoorbeeld K-Pop en Samsung in mijn lijstje staan. Maar dat blijven hele abstracte onderwerpen als je niet de juiste invalshoek kiest.” 

“Je reist of verhuist als correspondent naar een nieuwe regio met, onbewust, een vooringenomen beeld van de cultuur in je hoofd. Maar ik kijk ervan op hoe, als je eenmaal in een stad gevestigd bent, je steeds meer andere interessante onderwerpen om je heen ziet. Zo reisde ik afgelopen maand naar Vågaskår, een eilandje vlakbij Stockholm waar Björn Ulvaeus van ABBA woont. Het was écht puur toeval dat ik net aankwam in Zweden voordat de groep hun wereldtour ‘ABBA Voyage’ aftrapte. Een interview met een van de ABBA-leden had ik vóór de verhuizing echt niet voor ogen.”

Wat viel je op toen je in Zweden aankwam? 
“De Zweden worden in de ogen van Nederlanders vaak gezien als regelneven, afstandelijk en politiek correct. Maar in de eerste paar weken hier werden we met open armen ontvangen door de ouders van de nieuwe school van onze kinderen. We werden uitgenodigd voor diners thuis, bijvoorbeeld, en daarnaast kon ik ook direct meehelpen met de voorbereidingen van schoolactiviteiten. Zo kreeg ik al snel een schetstekening van de Zweedse normen en waarden. De eerste maanden waren pittig, mede door de stroperigheid van de Zweedse bureaucratie, maar we zijn nu goed gesetteld voor de vijf jaar die komen.”

En hoe kom je vervolgens op goede onderwerpen om over te schrijven? 
“Eigenlijk op een hele banale manier. Je moet als correspondent alert zijn, zodat goede en urgente onderwerpen niet zomaar aan je voorbij lopen. Zo werd er laatst een bekende Zweedse rapper, Einár, echt bij mij om de hoek doodgeschoten. Dan stap ik zo snel als ik maar kan ouderwets op mijn fiets. En ook juist op het schoolplein en tijdens gesprekken met andere ouders doe ik inspiratie op. Daarnaast lees ik actief de kranten uit Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland, volg ik nauwlettend het nieuws en houd ik de Scandinavische sociale media in de gaten.” 

‘Als correspondent is je land je speeltuin’

“Je merkt als je ergens leeft en werkt, of het nu Stockholm of Seoul is, dat onderwerpen al snel uit verschillende hoeken en gaten komen. Van urgente topics zoals het ontslag van de nieuwe vrouwelijke premier van Zweden afgelopen week en de pijl-en-boogaanval in Noorwegen afgelopen maand, moet je als correspondent snel verslag kunnen doen. Daarnaast houd ik in mijn achterhoofd wat verder interessant kan zijn voor de Volkskrantlezer. Dit kunnen onderwerpen zijn die zich uitstrekken van sport, cultuur, en muziek tot (geo)politiek. Je hebt veel vrijheid en zelfstandigheid om ideeën voor te leggen aan de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png. Je land is je speeltuin.”

Maar wat is nou hét geheim van een goed correspondentschap? 
“Je moet een antenne hebben om goede ideeën te bedenken en uit te kunnen werken. Je moet even ‘geland’ zijn om mensen te spreken, de taal op te pakken en de cultuur te leren kennen, maar dan ben je al goed op weg.” 

“Maar eigenlijk begint de baan al op het moment dat je landt op het vliegveld. Wat zie je om je heen? Wat voor advertenties laten Zweedse bedrijven zien? Hoe willen ze zichzelf verkopen aan de wereld en wat is de realiteit? Hoe zien de buitenwijken eruit? Welke verschillen zie je tussen buitenwijken en het centrum qua bevolking? Waar wonen die Syriërs die de Zweedse overheid ruimhartig heeft binnengelaten? Je taak is om het beeld van wat wij Nederlanders hebben van Zweden of Zuid-Korea te nuanceren. Als je dat al een beetje weet te doen, heb je het al goed gedaan.” 

Wat is het leukste aspect van het correspondentschap? 
“De verschillende mensen die je ontmoet en waar je mee werkt. Ik merk zelf dat het niet uitmaakt waar ik zit, ik houd dezelfde werkwijze aan en wen snel aan een nieuwe omgeving. Dat is fijn om te merken. Alleen de onderwerpen die ik behandel zijn totaal verschillend. De afwisseling aan onderwerpen die je kunt behandelen als correspondent is heel bevredigend.”

‘Slecht ouwehoeren bij het koffiezetapparaat mis ik soms’

En de keerzijde? Is die er ook? 
“Naast het feit dat je je vaste contract inruilt voor een freelance positie, is een ander groot minpunt dat je altijd alleen werkt. Er kan soms een week overheen gaan voordat ik weer contact heb met de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png. Slecht ouwehoeren bij het koffiezetapparaat mis ik soms. Je zit als correspondent toch alleen op je eilandje en bent op jezelf aangewezen. Je overlegt niet zo snel met collega’s over een stuk en ontvangt minder rechtstreekse complimentjes. Maar tegelijkertijd doe ik wel wat ik het leukst vind: schrijven, zelf nadenken en onderwerpen verzinnen.”

De komende vijf jaar schrijf je dus vanuit Zweden. En daarna?
“Ik kan me, na tien jaar in het buitenland te hebben gewoond, niet voorstellen dat ik snel naar Amsterdam vertrek en weer zoals vanouds aanschuif bij de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png. Daar zou ik nu geen behoefte aan hebben. Maar het zal op een dag wel gebeuren, zodat de kinderen ook kunnen aarden in Nederland. 

“Als ik kijk naar een droom van mij die uitkomt in de nabije toekomst: vanaf 28 januari ligt mijn eerste boek in de boekhandel. Het non-fictie boek “Noord-Korea zegt nooit sorry”, uitgegeven door Das Mag, gaat over een Noord-Koreaanse spion die na een botsing met een onderzeeër in Zuid-Korea moet zien te overleven. In mijn boek probeer ik hem te vinden en te volgen en vertel ik hoe de twee landen uit elkaar zijn gegroeid, en in welke opzicht ze wel en niet op elkaar lijken. En ja, mijn volgende boek zal hoogstwaarschijnlijk over Zweden gaan. Maar ik hoop dat het niet een typisch ‘correspondentenboek’ wordt dat de facto een verzameling van je stukken is. Het moet een reflectie zijn van de culturen waarin je hebt geleefd.”

Met medewerking van Marijne Beijen

lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.