Na je opleiding een heel andere richting inslaan dan waarvoor je gestudeerd hebt, lijkt een sprong in het diepe. Dat geldt zeker als je na het behalen van een prestigieus diploma het soms onzekere kunstenaarsleven verkiest. Redacteur Iris ten Have sprak met drie jongeren die hun passie voor kunst achtervolgden.
“Ook al kies je niet voor kunst en ga je iets anders studeren: de kunst zal altijd aan je blijven knagen,” zo zei mijn oude kunstdocent tegen mijzelf en mijn klasgenoten. We zaten in ons laatste middelbare schooljaar en iedereen dacht na over wat ze zouden gaan studeren. Die keuze leek namelijk onomkeerbaar.
Niemand koos ervoor om naar de kunstacademie te gaan, maar de voorspelling van onze docent kwam uit. Inmiddels afgestudeerd voelt het te laat en onverstandig om alsnog een kunstrichting in te slaan. Maar is dat het ook echt? Deze jongeren bewijzen het tegendeel.
Maud Fernhout
Maud Fernhout (25) noemt zichzelf “kunstenares slash fotograaf”. In 2015 verwierf ze succes met haar fotoserie What Real Men Cry Like/What Real Women Laugh Like, waarin ze zich verzet tegen genderstereotypes.
Hoe is je verlangen om kunstenaar te worden ontstaan?
“Volgens mij heeft het te maken met het type kind dat je bent. Een kunstenaar is voor mij iemand met een kritische houding en een bepaald soort bewustzijn. Meegaand zijn, luisteren op school… ik snapte dat nooit. Als kind vond iedereen mij raar en confronterend. Dat is voor mij ook de rol van een kunstenaar, dus het zat altijd al een beetje in me.”
Wat waren je plannen na de middelbare school?
“Ik wilde eerst de musicalschool doen. Mijn ouders spoorden me aan om toch eerst ‘dat papiertje’ te halen. Uiteindelijk kwam ik op University College Utrecht terecht. Ik wist dat ik de psychologie- of antropologiekant op wilde, en het fijne aan UCU was dat je daarvoor een breed vakkenpakket uit kon kiezen.”
‘De term ‘kunstenaar’ vind ik zo beladen en moeilijk’
Je hebt geen fotografie gestudeerd. Belemmert dit je in je kunstenaarschap?
“Eigenlijk niet. Gaandeweg heb ik mezelf alles aangeleerd, maar ik had ook het geluk een professioneel fotograaf te kennen die mij de basis van fotografie uitlegde.”
Hoe ziet je dagelijks leven als kunstenaar eruit?
“Ik verdien mijn brood vooral aan commerciële fotografie, zoals portret- en trouwfoto’s. Dit zie ik echter niet als kunst. Voor mij bestaat kunstenaarschap meer uit een manier van leven. Ik probeer bijvoorbeeld veel met fotografie bezig te zijn, veel mensen te zien, ervaringen op te doen, na te denken over het leven en over mezelf. Dit zijn allemaal ambitieuze dingen, alleen ziet de maatschappij dat niet zo. In bed liggen en een uur naar het plafond staren vind ik ook bezig zijn!
Hoe stel je jezelf voor aan anderen?
“Gewoon als Maud! Soms zeg ik tegen mensen, op Tinder bijvoorbeeld, dat ik kunstenaar slash fotograaf ben. De term ‘kunstenaar’ vind ik zo beladen en moeilijk. Tegelijkertijd zegt het ook niet zoveel.”
Wanneer wist je dat je toch echt wat met fotografie moest doen?
“Ik heb een jaar op de Vrije Hogeschool gezeten. Daar heb ik vooral veel geleerd over verantwoordelijkheid. Ook was er tijd om met kunst bezig te zijn. In die periode raakte ik gefrustreerd over de objectificatie van vrouwen in de media en ontstond het idee voor de fotoserie What Real Men Cry Like/What Real Women Laugh Like. Het jaar daarop was ik opeens omringd met potentiële modellen. Zo begon het.”
Wat wil je bereiken als kunstenares/fotografe?
“Ik houd me op het moment bezig met de combinatie van performance en fotografie. Vaak gebruik ik hiervoor zelfportretten. Toen ik hoorde dat mijn ex een nieuwe vriendin had, heb ik de jurk van onze eerste date aangedaan. Met statief en camera ben ik naar Zandvoort vertrokken en heb ik mezelf gefotografeerd op het strand. Zo zette ik mijn verwerkingsproces in gang.”
Bekijk hier de fotografie van Maud: https://maudfernhout.com
Sophia Endert
Sophia Endert (25) besloot zich na haar bachelor op University College Utrecht volledig te richten op muziek maken. Samen met Kit Davies vormt ze het duo ‘Kit & Sophia’ en schreef ze een EP.
Hoe is je liefde voor muziek ontstaan?
“Dat is best een grappig verhaal. Volgens mijn ouders fluit ik al sinds mijn tweede! Mijn vader floot meestal in de auto, en tijdens een rit keek mijn moeder naar hem om. Bleek dat niet mijn vader, maar ík aan het fluiten was vanuit mijn kinderstoeltje. Mijn ouders waren in shock!
‘Onlangs ben ik erachter gekomen dat ik gewoon mijn stem wil gebruiken’
Verder is het heel geleidelijk, bijna natuurlijk ontstaan. Op de basisschool sloot ik me aan bij het koor. Ik leerde klarinet spelen en begon op mijn veertiende video’s te posten waarin ik covers zong. Muziek heeft altijd al in me gezeten.”
Je hebt geen muziekopleiding gevolgd. Belemmert dit je in je kunstenaarschap?
“Nee. Het enige wat me cool had geleken aan een conservatoriumopleiding is de titel die je krijgt en het netwerk dat je opbouwt. Als je jezelf alles aanleert klinken je eerste werken vaak nogal amateuristisch. Op de middelbare school heb ik meerdere muziekexamens gedaan, dat geeft me een sterke basis.”
Hoe stel je jezelf voor aan anderen?
“Ik weet van mezelf dat ik zangeres ben, maar ik stel me niet zo voor. De samenleving ziet een zangeres als iemand die echt leeft van het zingen. Bij mij is dat nog niet het geval. Ik werk in de keuken van een restaurant en ik geef privézanglessen. Onlangs heb ik een paar opdrachten als stemacteur gedaan. In mijn vrije tijd probeer ik me volledig te wijden aan muziek.”
Was er een moment waarop je realiseerde dat je toch echt wat met muziek moest doen?
“Een aantal van mijn familieleden in Marokko die hun carrière achter de rug hebben, zeggen wel eens dingen zoals “Ik was hier heel goed in, maar ben toch iets anders gaan doen met mijn leven.” Het lijkt me vreselijk om op die manier terug te blikken op mijn leven. Ik moet van mezelf minstens geprobeerd hebben van zingen mijn carrière te maken.”
Wat wil je bereiken als zangeres?
“Onlangs ben ik erachter gekomen dat ik gewoon mijn stem wil gebruiken, en mensen daarvan wil laten genieten. Het hoeft niet om mij te gaan.”
Beluister hier de muziek van Sophia:
Als lid van muziekduo Kit & Sophia
Als soloartiest Sophia Louise
Lieve van den Nieuwenhoff
Lieve van den Nieuwenhoff (24) studeerde communicatie, maar besloot haar studie te combineren met een vooropleiding aan de Willem de Kooning Academie. Toen viel het kwartje. “Ik voelde me zo thuis daar.”
Wat waren je plannen na de middelbare school?
“Vroeger was ik altijd aan het knutselen. Docenten zeiden vaak dat ik vast later iets ging doen met mijn handen. Toch ben ik dat niet gaan doen. In het kleine boerendorpje waar ik opgroeide was niet veel aandacht voor kunst. Ik studeerde een jaar International Leisure Management in Breda en switchte toen toch naar een communicatiestudie. Dat leek me een mooie middenweg tussen iets creatiefs en iets commercieels.”
‘Kunst en cultuur worden ondergewaardeerd’
Wanneer besloot je dat je de kunstenaarsdroom moest achtervolgen?
“Ik voelde gedurende mijn bachelor dat de kunstacademie bleef kriebelen, dus ik heb een vooropleiding aan de Willem de Kooning Academie gedaan. Ik voelde me zó thuis daar, maar moest toen nog twee jaar Communicatie studeren.”
Over welke drempels moest je je heen zetten om je droom na te volgen?
“Nou ja, sowieso was er de leeftijd. Ik was me ervan bewust dat ik wel één van de oudsten in mijn klas zou zijn. Nu merk ik dat ik daar eigenlijk juist profijt van heb, omdat ik sterker in mijn schoenen sta.
Het feit dat maar een select groepje uiteindelijk echt z’n brood verdient met kunst, maakt de keuze wel spannend. Het is een erg onzeker bestaan, wat ontzettend jammer is. Kunst en cultuur worden ondergewaardeerd.”
Wat zijn je ambities als kunstenaar?
“Het lijkt me heel tof om interactieve installaties, waar mensen gebruik van kunnen maken, in elkaar te zetten.”
Bekijk hier de artiestenpagina van Lieve: https://www.instagram.com/lievs.eye/.
Met medewerking van Eva Prakken.