Bij de discussie over het coronavaccin spelen eventuele bijwerkingen een rol. Redacteur Iris ten Have sprak met mensen die een waarschijnlijke bijwerking hebben ervaren van het vaccin tegen de Mexicaanse griep. Hoe denken zij over de inenting?
Voordat een vaccin of geneesmiddel op de markt wordt gebracht, gaat daar een hele veiligheidsprocedure aan vooraf. De instelling die dit veiligheidsonderzoek uitvoert is het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Zodra het EMA tot de conclusie komt dat de baten/risico-verhouding van een medicijn of vaccin positief is, keurt het bureau dit goed. Het Bijwerkingencentrum Lareb houdt bijwerkingen bij die gevaccineerden melden.
Throwback naar 2009. Het Nieuwe Influenza A H1N1 virus, beter bekend als de Mexicaanse griep, grijpt om zich heen in de Verenigde Staten en verspreidt zich langzamerhand ook over de rest van de wereld. In juni dat jaar stelt het WHO dat het virus een pandemie veroorzaakt. Twee maanden later, in augustus, trekt het WHO de bestempeling in; zo besmettelijk blijkt het virus uiteindelijk niet te zijn. Massale inenting met het beschikbare vaccin is daarom niet noodzakelijk, maar vooral jongeren worden aangemoedigd zich toch te laten vaccineren. Zij hebben, in tegenstelling tot ouderen die al een eerdere versie van de Mexicaanse griep hadden doorstaan, nog geen antistoffen ontwikkeld.
Narcolepsie
Acht vaccins worden gecreëerd tegen het virus. Europa koopt en gebruikt voornamelijk het vaccin Pandemrix, ontwikkeld door GlaxoSmithKline en goedgekeurd door het EMA. In 2010 komen vanuit Zweden en Finland de eerste berichten van een bijwerking van Pandemrix binnen: narcolepsie. Dit is een slaapziekte waarbij de patiënt overdag makkelijk vermoeid raakt en in de meest ernstige gevallen hele dagdelen moet slapen. Ook veroorzaakt het bij heftige emoties korttijdige spierverslapping, waardoor bijvoorbeeld het halen van een rijbewijs er vaak niet in zit. Het Pandemrix-vaccin zou bij kinderen en jongvolwassenen het risico op narcolepsie wel vijf à veertien keer verhogen, beaamt een Finse studie. Vanwege de zeldzaamheid van de chronische bijwerking, wordt er geen verbod op het vaccin gelegd. Ook is de wetenschap niet unaniem over een verband tussen het vaccin en narcolepsie.
‘Ik zou nu net heel blij zijn met een vaccin’
De kans op een bijwerking bestaat bij een vaccin altijd, net als bij medicijnen. Het gebruik van de anticonceptiepil veroorzaakt bijvoorbeeld een veel groter, én bewezen, risico op trombose, zo komt op Instagram voorbij. Niemand die zich daar druk over maakte toen dat medicijn op de markt kwam.
Je zult maar jong en kerngezond zijn, en de dupe worden van de bijwerking van een vaccin. De vraag is of de angst voor een eventuele bijwerking groot genoeg is om het vaccin aan je voorbij te laten gaan, met het risico op een besmetting met corona. Wat denken mensen die de bijwerking narcolepsie ervaren? Laten zij zich tijdens de huidige pandemie opnieuw inenten, of is al hun vertrouwen in vaccins verloren gegaan?
Twijfel
Voor een aantal narcolepten is het antwoord simpel. Tim van den Ban heeft ‘gewoon geen zin dood te gaan, dus hop die prik erin’. Hij kent mensen die erg gezond leefden, toch corona kregen en er nog steeds last van ondervinden, zoals iemand van 25 jaar die de trap niet meer op kan. “Narcolepsie is vervelend, maar ik ben tenminste niet dood. Dus vaccin: ja.”
Marine Drost (34) kreeg kort na haar inenting met Pandemrix te maken met narcolepsie. Naast narcolepsie heeft ze ook een andere ziekte, die ze liever niet noemt. De behandeling die ze binnenkort toegediend krijgt voor deze andere ziekte zwakt haar immuunsysteem enorm af, waardoor ze voor corona veel vatbaarder zal zijn. “Ik zou nu net heel blij zijn met een vaccin.”
Angela Rooijmans (29) is een beetje angstig voor eventuele bijwerkingen en twijfelt of ze zich wel zal laten vaccineren. In 2009/2010 kreeg ze Pandemrix. Kort daarna kampte ze met narcolepsie. Omdat ze ook astma en een spierziekte heeft, kan corona ook voor haar slecht aflopen.
Ze hebben anderen zien lijden aan de bittere nasmaak die corona kan veroorzaken
Slechts één vrouw, Nienke Schaeffer-Hendriks, uit zich fel tegen het coronavaccin. Omdat ze zoveel in heeft moeten leveren vanwege haar narcolepsie vindt ze het niet waard nog een risico op te zoeken. Ze vermoedt dat ze narcolepsie door het vaccin heeft gekregen. Dat ze het coronavaccin niet gaat nemen is voor haar een uitgemaakte zaak. “Inderdaad, corona is ook een risico maar dat neem ik nu liever voor lief.”
Bittere nasmaak
Laurien Detmar (26) heeft van ‘iets te dichtbij’ moeten toekijken hoe het coronavirus iemand ‘gewoon compleet uitholt, zeker als er onderliggende ziektebeelden spelen’. “Ik denk dat je het navolgen van de regels en het laten vaccineren vooral moet doen vanuit solidariteit, naast dat je jezelf wil beschermen.” Toch wordt ze soms een beetje somber van de warrige informatie over verschillende vaccins, dosissen, leveranciers en effectiviteit. “We verdrinken in statistieken en ondertussen hopen we maar dat de dames en heren aan de top de juiste beslissing voor ons gemaakt hebben.”
Het blijkt dat patiënten van narcolepsie het vaccin over het algemeen niet vrezen. Dit heeft verschillende redenen; zo lijden sommigen al aan andere ziektes waardoor ze in een risicogroep zijn beland. Anderen hebben mensen zien lijden aan de bittere nasmaak die corona kan hebben.
Wat tot nu toe in ieder geval zeker is, is dat de baten/risico-verhouding van het AstraZeneca-vaccin positief is. Geen garantie op veiligheid, wel een grote kans.
Met medewerking van Eva Prakken.