‘Het is oké om te leunen op de astroloog, de therapeut of God’

Beeld: Bouke van Balen. Foto: Olivier Overberg

17 mei 2020, 11:55

Auteur: Bouke van Balen

‘Het is oké om te leunen op de astroloog, de therapeut of God’

Beeld: Bouke van Balen. Foto: Olivier Overberg

17 mei 2020, 11:55

Auteur: Bouke van Balen

Columnist Bouke van Balen merkt op dat zijn generatiegenoten verwacht worden te weten wat voor persoon ze willen worden. Ze hebben te maken met meer vrijheid dan ooit. Volgens hem is dat eerder een last dan een luxe.

De levens van onze opa’s en oma’s waren aardig in steen gebeiteld. Het is niet dat ze geen keuzevrijheid hadden, maar hun keuzes waren wel altijd gekaderd. Je familie, gemeenschap en omgeving bepaalden voor een groot deel wie je zou worden.

Onze ouders konden al gedeeltelijk losbreken van oude tradities, en zelf hun leven in steen beitelen. En wij? Wij mogen niet alleen ons leven zelf in steen beitelen – wij mogen ook bepalen wat voor steen dat is.

De moderne geschiedenis kenmerkt zich op sociologisch vlak door een trend van individualisering. Mensen genieten een alsmaar groeiende individuele vrijheid. De auto, het vliegtuig, het internet en de smartphone zijn allemaal uitvindingen die ons minder afhankelijk hebben gemaakt van de tijd en plaats waarin we geboren zijn. Ze hebben ons vrijheid van beweging, informatie en communicatie gegeven. De versteende ketenen van achtergrond en traditie zijn vloeibaar geworden, waardoor wij nu alles kunnen worden wat we willen.

‘Jullie hebben zoveel geluk. Je kan alles doen wat je wilt. Je kan precies worden wie je wilt zijn!’

Het heeft ons een paradoxaal soort vrijheid geschonken. Er is niets wat ons tegenhoudt, behalve wijzelf. Wij zijn als enige verantwoordelijk voor wie we worden. Dat brengt een enorme onzekerheid met zich mee. Als je kan worden wat je maar wil, dan moet je wel eerst weten wie je wilt zijn. Weet je dat niet, dan ben je eigenlijk ook niemand.

Eigen schuld

De filosoof Zygmunt Bauman noemt dit de contradictie van onze tijd. We hebben allemaal het recht op volledige zelfbeschikking en maakbaarheid gekregen, maar het ontbreekt ons aan de capaciteit om daaraan te voldoen. Het leven is zo vloeibaar geworden dat we er geen vaste vorm meer aan kunnen geven.

Ik zie mezelf en mijn leeftijdsgenoten hiermee worstelen. Als bezetenen zoeken we naar iets dat precies bij ons past, iets dat ons kan definiëren. Niets is goed genoeg, want ons is beloofd dat we perfectie kunnen vinden. En als je het even niet weet, is dat volledig je eigen schuld. Hoezo weet ik niet wat ik wil? Ken ik mezelf wel? Hoezo weet iedereen het behalve ik? Ik heb toch zoveel geluk?

Wij moeten al onze kansen benutten, we hebben het immers beter getroffen dan iedereen ooit. Als we het niet doen, zijn we ook niets waard. En dat is onze eigen schuld, want als je door niets wordt tegengehouden ben je ook volledig verantwoordelijk voor wie je uiteindelijk bent. “Jullie hebben zoveel geluk. Je kan alles doen wat je wilt. Je kan precies worden wie je wilt zijn!”

Als je het mij vraagt, is het wat te veel gevraagd om aan deze profetie te voldoen. Het is belachelijk om te veronderstellen dat iedereen precies moet weten wie hij wil worden, en nog belachelijker om iemand erop af te rekenen als hij dat niet weet. Mensen hebben structuur, zekerheid en sturing nodig. Of die nou van je achtergrond komt, van je ouders, van je therapeut, van je vrienden, van een God, van mindfulness, van astrologie of van een 5G-netwerk. Zoek hem, ergens. Alleen ga je het niet redden. En dat is helemaal niet erg.  


lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.