‘Pietitie’, ‘Mauro moet blijven!’ en ‘Zonder baard geen koning’ – petities komen en gaan. Maar welke petities veranderen de wereld en welke verdwijnen in de vergetelheid? Red Pers zocht het uit.

Iedere burger kan er een starten, het kost geen geld, je hoeft alleen veel medestanders te vinden. De petitie lijkt een symbool van de directe democratie. Maar zo makkelijk is het niet. Als ‘gewone’ burger kun je op verschillende manieren inspraak uitoefenen. Daarbij is de vuistregel: hoe laagdrempeliger, hoe minder kans van slagen je actie heeft. 

Dat het niet makkelijk is, blijkt uit de (petitie)strijd in 2017 in het kleine Noord-Hollandse stadje Weesp. Weesp moest vanwege kostenbesparing haar gemeenteraad laten opgaan in een andere gemeente. Comité Zelfstandig Weesp, mede-opgericht door Bahman Khalafi en Fahima Popal, kwam met een petitie. Het doel: onafhankelijkheid van Weesp. Er waren drie manieren om burgerinspraak uit te oefenen. De gewone petitie is een handtekeningenlijst en heeft geen legale waarde. Een burgerinitiatief is een petitie met minstens 40 duizend handtekeningen. Dit levert behandeltijd op in de Tweede Kamer, maar verwordt niet gegarandeerd tot een maatregel of wet. Tenslotte kon je tot 2018, met genoeg handtekeningen, een correctief raadgevend referendum afdwingen op een al aangenomen wet. Inmiddels is deze referendumoptie in 2018 afgeschaft. Alleen politici zelf kunnen nu referenda uitschrijven. 

Werd het doel van de petitie behaald? Nee. Initiatiefnemer Popal: “We hebben 3200 handtekeningen verzameld en ingeleverd bij de burgemeester.” Maar, voegt Khalafi toe: “Het werd totaal genegeerd. Niet vermeld op informatiebijeenkomsten. Niet in de krant gezet. Toen hebben we een referendum aangevraagd.” De gemeente schreef inderdaad een referendum uit, waarbij twee keuzes werden voorgelegd: fuseren met Gooische Meren of Amsterdam. 

“Op het stembiljet  ‘Met welke gemeente wilt u dat Weesp fuseert?’ zou ook nog de derde optie ‘geen van beide’ moeten komen. Maar de optie ‘Zelfstandig Weesp’ bleek niet op de stembiljetten te staan”, zegt Khalafi. “Veel van de ondertekenaars van onze petitie waren heel boos.”

“Wij stemden zelf uit protest voor Gooise Meren”, vertelt Popal, “Maar de macht van de bedrijven is groter, en die stemden Amsterdam. De optie Amsterdam won.”

Wat is er met andere bekende petities gebeurd?

Wereldnatuurfondsacties

Wat: In 2019 startte het WWF (de grote broer van ons Wereldnatuurfonds) een petitie met als doel een wettelijk bindend VN-verdrag tegen plastic afdwingen. Alle overheden moesten dus, net als China, een verbod op plastic invoeren. Het doel was deze met 200 duizend handtekeningen te presenteren op de VN-Milieutop van maart 2019.

Doel? VN-verdrag afdwingen. 

Doel behaald? Nee. Op 22 maart 2019 tweette WWF-directreur Marco Lambertini dat de VN Milieutop “failed to agree on clear reduction targets for single-use plastic and deforestation”. Er kwam een paneldiscussie, maar geen verdrag.

Status petitie: Petitie nog actief, het hernieuwde doel is 2 miljoen handtekeningen.

Zonder baard geen koning

Wat: In aanloop van de kroning van Willem-Alexander in 2013, ontstond de Facebookpagina Zonder Baard Geen Koning. De initiatiefnemers zijn anoniem maar verschillende commerciële artiesten en t-shirtmakers haakten op de trend in. Imagodeskundige Bart Maussen achtte het destijds onwaarschijnlijk dat de koning in spe zijn gezichtshaar zou laten staan na deze oproep, dat zou niet krachtig overkomen en dan zou “de kroning immers alleen nog maar gaan over de baard, niet over de koning”. Maar goed, dat is zeven jaar geleden.

Doel? Baard op ’s konings kin. 

Behaald? Ja.

Status petitie: Inactief. De beoogde 100 duizend likes zijn niet behaald en de petitie is niet ingediend. Maar de aanhouder wint. Sinds Prinsjesdag 2019 (tot heden) is Wim-Lex baarddragend.

 

Mauro moet blijven

Wat: De petitie van de pleegouders van Mauro Manuel om Mauro in Nederland te laten blijven. Mauro was geboren in Angola, woonde al jaren in Nederland en sprak met een zachte ‘g’ (en zeker geen Angolees). Toch werd hij met uitzetting bedreigd. Mauro had dubbel ‘succes’: zijn petitie werd veelvuldig ondertekend én hij kreeg veel media-aandacht. Hij zat bij De Wereld Draait Door, in het journaal. Verschillende prominenten sprongen voor hem in de bres, Claudia de Breij schreef een lied voor hem. Er werd een Kamerdebat aan gewijd, twee CDA-kamerleden vielen de rest van hun fractie af omdat ze vonden dat hij wél moest blijven, Er kwam zelfs een Mauro-wetsvoorstel.

Doel? Permanente verblijfsvergunning voor Mauro.

Status petitie: Aangeboden.

Behaald? Ja en nee. Door een studievisum dat telkens verlengd wordt, kon Mauro tóch blijven. Een permanente verblijfsvergunning, op basis van het feit dat hij geworteld zou zijn aan zijn pleegouders en Nederland, kreeg hij niet. Ook veranderde er niets aan de situatie van andere Mauro’s. Mauro zelf is nu 26, vader en heeft een huis gekocht. Hij kan nog niet met zijn vriendin trouwen, want hij heeft geen paspoort. 

 

Pietitie

Wat: Pietitie is misschien wel de meest dubieuze petitie uit het rijtje. Het begon als een online petitie op petities.nl om traditionele, Zwarte Pieten in Sinterklaasprogramma’s op de publieke omroep te behouden. 2,1 miljoen mensen ondertekenden de petitie, die werd aangeboden aan de directeur van het centrum van Volkscultuur in plaats van aan een politicus (de oprichters wilden ‘politiek neutraal’ blijven).

Maar Pietitie bleek een verkapte reclameplaats voor Sinterklaasmerchandise te zijn, bedacht door reclamemannen in opdracht van een filmproducent. Zo begon een producent van sinterklaasfilms (Michael van Beers) de Pietitie facebookpagina te overspoelen met berichtjes: “Gelukkig is er ook nog een echte Sinterklaasfilm met echte Zwarte Pieten: Sinterklaas en het Pratende Paard! Pietitie steunt daarom deze film.” De oprichters van Pieitite, Bas Vreugde en Kevin van Boeckholz, werkten ook voor deze filmproducent Van Beers. Niet geheel verrassend werd Sinterklaas en het Pratende Paard in dat jaar winnaar van de Gouden Kalf publieksprijs, waarop je kon stemmen. Oprichters Vreugde en Van Boeckholz zetten Pietitie om in een stichting, die geld zou inzamelen om arme kinderen Sinterklaas te laten vieren. Over de plannen vertelden ze in Metro: “Pakjesavond is al heel dichtbij, dit jaar wordt het lastig. Volgend jaar gaan we knallen.” Maar ook dit ging niet door. Een jaar later stond deze stichting op inactief.

Doel? Zwarte Pieten op publieke tv, geen roetveegpieten.

Behaald? Nee. 

Status petitie: Vergetelheid. Pietitie heeft nu een doorstart gemaakt als de meme-pagina ZoVeelTeVieren. Er zijn nog maar drie Piet-gerelateerde posts: deze kondigen Club van Sinterklaas-films aan (de andere posts zijn verwijderd). De reden van de doorstart? “Deze pagina was slechts een zeer korte periode van het jaar actief. Er is nog zo veel meer te vieren in Nederland.” 

 

Andere petities in of uit de vergetelheid

KONY 2012

Wat: Youtubedocumentaire uit 2012 over een Oegandese aanvoerder van kindsoldaten, Joseph Kony.

Doel petitie? Kony gevangenzetten.

Behaald? Nee. Kony heeft terrein verloren maar leeft nog en is vrij.

Vuurwerkverbod

Wat: Een oproep uit 2019 van oogartsen, dierenorganisaties en burgers na de vele gewonden rond de jaarwisseling. 

Doel petitie: Verbod op consumentenvuurwerk.

Behaald? In afwachting. Er zijn meer dan 500 duizend ondertekeningen en de petitie is aangeboden. Het lijkt erop dat knalvuurwerk tijdens de volgende jaarwisseling verboden is. 

 

Sesamstraat moet blijven

Wat: Initiatiefnemers waren radio-dj’s Coen en Sander en acteur Aart Staartjes, die meldde dat er geen nieuwe afleveringen meer opgenomen werden. Er wordt nu alleen nog maar herhaald. De petitie werd 60 duizend keer ondertekend.

Doel: Nieuwe opnames voor Sesamstraat.

Behaald? Nee. Er lijkt geen concreet plan. Onlangs is mede-initiatiefnemer Aart Staartjes overleden.

 

Amnesty International

Niet alle petities stranden. Er is nog een andere manier waarop ze effect hebben: als sociaal drukmiddel. Elke Kuijper, persvoorlichter Amnesty vertelt: “Of onze petities legale waarden hebben, of rechters ze meewegen, weten we niet. Wij gebruiken petities als middel om sociale druk te leggen. We sturen ze naar presidenten, ministers, hoofdofficieren van justitie. Soms sturen we expres post naar kleinere bestuurders, zoals een regionaal hoofd van de politie (dat deden we in Nigeria). In een klein stadje maakt het veel meer indruk als er honderden postzakken worden gedumpt. We creëren internationale kritiek. Vooral arme landen die met het Westen willen samenwerken, of willen toetreden tot de EU, zijn daar gevoelig voor. Rijke landen zoals Saudi-Arabië of de VS veel minder. Veel dingen lukken niet. Maar we hebben ook succesverhalen. Moses Akatugba, een 16-jarige uit Nigeria zat in de dodencel – hij had onder marteling een diefstal bekend. Na onze petitie en brieven heeft de gouverneur via Facebook gereageerd en laten weten dat hij de zaak ging herbekijken. Moses kreeg gratie.”

[paytium name=”Form name” description=”Donations”]
[paytium_field type=”open” label=”Onze studenten dragen vrijwillig bij aan Red Pers. Vond je
dit een goede productie? Sponsor dan onze koffie (€2,50), https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngvergadering (€10) of grotere
investering. Dankjewel!” default=”2,50″ /]
[paytium_total label=”Steun ons voor” /]
[paytium_button label=”Doneer” /]
[/paytium]