Gezelligheid, tolerantie, vrijheid:  dat zijn de Nederlandse waarden waarvoor welvarende jongeren naar Amsterdam trekken. Lifestyle migrants heten ze, en ze zijn zowel een symptoom van de maakbare en geglobaliseerde samenleving als een voorbeeld van ultieme vrijheid. 

“Toen ik hier voor het eerst kwam, kreeg ik een gevoel van vrijheid dat ik nooit eerder had ervaren. Ik had het gevoel dat ik met iedereen kon praten en dat mensen me accepteerden voor wie ik ben, ook al ben ik nog zo raar.” (Etta, 23, uit Minneapolis).  

Op de busreis naar Schiphol na een studentenreis in Amsterdam, besluit de Amerikaanse Etta om de eerste bus terug te nemen, haar vlucht over te slaan en in Amsterdam te blijven. Inmiddels woont ze al meer dan vijf jaar in Nederland. Etta besloot om te verhuizen naar een plek die beter bij haar past. Ook al weet ze het niet, hoort ze bij een groep mensen die sinds kort door academici lifestyle migrants genoemd wordt. Sociologen Michaela Benson en Karen O’Reilly definiëren lifestyle migration als de ‘ruimtelijke mobiliteit van relatief rijke individuen van alle leeftijden, die deels of voltijds verhuizen naar plekken die voor hen waardevol zijn, omdat ze de mogelijkheid bieden voor een beter kwaliteit van leven.’ De lifestyle migrant is niet te verwarren met de expat, de vluchteling of de arbeidsmigrant: hij verhuist voor redenen die niets te maken hebben met werkgelegenheid, familie of politieke conflicten, maar alles met levensstijl en de normen en waarden van de bestemming.  

Er is een waarneembare trend: mensen uit de midden- en bovenklassen zoeken naar the good life. Daar hoort een passende woonplaats bij. Het is niet te tellen hoeveel lifestyle migrants er zijn, omdat de term nog uitsluitend door academici wordt gebruikt, maar hun aantal neemt de afgelopen vijftig tot zestig jaar langzaam toe. Wat is een lifestyle migrant precies, hoe is hij ontstaan en wat zoekt hij in Amsterdam? Ik sprak met een aantal lifestyle migrants in Amsterdam. 

Voordat het Franse stel Clémence (25) en Alexis (30) drie jaar geleden naar Amsterdam vertrok, woonden en werkten zij in Parijs. Behalve de schoonheid van Amsterdam was het de rust, de betere balans tussen werk en privé en de mogelijkheid overal te voet en met de fiets naartoe te kunnen gaan, die voor hen de doorslag gaf hun koffers te pakken. Ook voor de Franse Angélique (39) was de werk-privé balans belangrijk. “In Amsterdam wonen is voor mij een supercombinatie: een dynamische stad met interessante en stimulerende bedrijven, maar tegelijkertijd een balans tussen werk-privé die de mens respecteert.”

Levensstijl is als het ware een product geworden waar de consument uit kan kiezen

Het maakbare leven

Benson en O’Reilly verbinden het ontstaan van lifestyle migrants aan de consumptiemaatschappij. Levensstijl is als het ware een product geworden waar de consument uit kan kiezen. We zijn niet langer gebonden aan ons geboorteland en ons sociale milieu; levensstijl wordt een project waarvan we zelf de touwen in handen hebben.  In het algemeen zijn de producten waar lifestyle migrants naar op zoek zijn gevoelens van gemeenschap, veiligheid en rust. Om verschillende redenen vinden ze dit niet in de plek waar ze eerder woonden, en geloven ze dat het ergens anders beter is.

Vaker dan niet is de bestemming van lifestyle migrants een weerspiegeling van hun persoonlijke normen en waarden. De Nederlandse cultuur speelt daarom ook mee bij de keuze voor Amsterdam. Gezelligheid, tolerantie en vrijheid zijn woorden die in de verslagen van de lifestyle migrants herhaaldelijk naar voren komen. ‘We houden van en kunnen ons aansluiten bij de Nederlandse tolerantie tegenover thema’s als het homohuwelijk, euthanasie en prostitutie’, aldus Clémence en Alexis. Angélique: ‘Tijdens mijn eerste weekend in Amsterdam, probeerden mijn pas verworven Nederlandse kennissen mij het woord “gezellig” uit te leggen. Dit is volgens mij wat mij echt heeft overgehaald in Amsterdam te komen wonen.’ 

De kleine wereld

Mondialisering en tijd-ruimtecompressie spelen een belangrijke onderliggende rol voor het fenomeen lifestyle migration. De wereld wordt steeds meer als één grote plek beschouwd, en reizen van de ene naar de andere kant van de wereldbol gaat sneller dan ooit dankzij het vliegtuig. Dit speelde ook mee voor de lifestyle migrants in onze hoofdstad. “Door te verhuizen naar Amsterdam behouden we de mogelijkheid om makkelijk en snel naar Frankrijk te gaan met de auto, trein of het vliegtuig”, aldus Clémence en Alexis.

De motivatie om te verhuizen is bijna altijd een vergelijking tussen de plek waar de lifestyle migrant vanuit vertrekt en hun nieuwe bestemming. Herhaaldelijk wordt het woord ‘rust’ gebruikt om te duiden wat aan Amsterdam aantrekkelijk was. Een Nederlander zou dat niet zo gauw over Amsterdam zeggen, maar voor de lifestyle migrants is dit wel degelijk het geval, omdat zij Amsterdam vergelijken met waar zij eerst woonden: Parijs voor Clémence en Alexis en Rome voor Angélique. Soms is lifestyle migration een manier om te ontkomen aan maatschappelijke drukken die ze in hun eerdere thuis ervoeren. Etta: “In Minneapolis is er een druk om een bepaalde manier te worden.” En Angélique geeft toe: “Ik heb nooit echt het gevoel gehad in Frankrijk te passen.

Teleurstelling?

Volgens Benson en O’Reilly is het beeld dat lifestyle migrants van hun bestemming hebben vaak een romantisch beeld dat de “objectieve werkelijkheid” tekort doet. Angélique anticipeerde dit voor haar vertrek: “Ik was bang dat het fijne gevoel dat ik in de stad had ervaren alleen maar kwam door het feit dat ik toen op vakantie was.” Toch is Amsterdam voor Angélique nog steeds een van de leukste steden in Europa. Ze vindt het overigens wel jammer dat de stad haar alternatieve en ‘authentieke’ kant langzamerhand kwijt raakt. Na drie jaar in Amsterdam zijn de verwachtingen van Clémence en Alexis uitgekomen, ook al weten ze nu wel dat de tolerantie van Nederlanders soms simpelweg voortkomt uit  onverschilligheid. Ook Etta, die zo enthousiast was over de vrijheid en tolerantie die ze hier eerder had ervaren, is een beetje van mening veranderd. ‘Toen ik eenmaal meer geïntegreerd was in de Nederlandse cultuur kwam ik erachter dat de Nederlanders zelf niet altijd even open zijn. Ik vind het vreemd hoe het de stad lukt haar imago van openheid en ontvankelijkheid te blijven houden terwijl dit gevoel niet altijd wordt overgedragen door haar eigen bewoners.’

[paytium name=”Form name” description=”Donations”]
[paytium_field type=”open” label=”Onze studenten dragen vrijwillig bij aan Red Pers. Vond je
dit een goede productie? Sponsor dan onze koffie (€2,50), https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngvergadering (€10) of grotere
investering. Dankjewel!” default=”2,50″ /]
[paytium_total label=”Steun ons voor” /]
[paytium_button label=”Doneer” /]
[/paytium]