Hoeveel plastic heb jij deze week al gebruikt? Gemiddeld gebruikt een Nederlander zeven in plastic verpakte producten per dag, aldus Milieu Centraal. Dat moet anders, vinden de organisatoren van het Plasticdieet. Zij streven naar een wereld zonder single use plastics.

Begin september is het Plasticdieet voor de vijfde keer van start gegaan. Met tips, inspiratie en een wekelijkse worksheet word je als deelnemer geholpen om een maand lang je plasticgebruik te verminderen. Dat is nodig, stellen de organisatoren van het Plasticdieet. Er is door de jaren heen namelijk al zoveel plastic geproduceerd, dat we de aarde zes keer met plastic tasjes kunnen inwikkelen. 

Red Pers sprak deelnemers aan het Plasticdieet over hun beweegredenen en zocht uit waarom het belangrijk is om minder plastic te verbruiken. 

Plastic in de voedselkringloop

Het probleem met plastic, is dat het niet vergaat. Plastic lost niet op, maar valt enkel uit elkaar om vervolgens tot een onzichtbaar probleem uit te groeien. Jaarlijks sterven er tot een miljoen zeevogels en 100.000 zoogdieren door de gevolgen van zogeheten (micro)plastics.

Esther van den Haak (28), een van de deelnemers aan het Plasticdieet, is ervan overtuigd dat je als individu iets kan veranderen. “Ik werk ook in een kledingwinkel en ga altijd het gesprek aan met mensen wanneer ze om een tasje vragen. Op die manier hoop ik dat ze de volgende keer zelf een tasje van huis meenemen.”

Aanpassen kost tijd

Zonder plastic leven klinkt als een onmogelijke opgave voor sommige mensen. ‘Geen tijd’ of ‘het kost te veel geld’ zijn veelgehoorde argumenten. “Omdat het plasticvrije leven nog niet meteen in je systeem zit, moet je wel even stilstaan bij alles wat je doet,” vertelt Ruben Havertz (27). Hij is oprichter van Zustainabox en doet ook mee aan het Plasticdieet. “Dat kost tijd, maar uiteindelijk is het beter, ook voor je portemonnee.”

Zelf heeft Ruben altijd zijn coffee-to-go-mok en herbruikbare waterfles bij zich. Ook op vakantie naar Berlijn, waar hij op deze manier zijn vrienden bewust maakte van alle plastic verpakkingen. “Door openlijk aan te kondigen dat ik aan het Plasticdieet doe, maak ik mensen bewuster over hun eigen consumptiegedrag.”

Afval scheiden

Bewustwording rondom het plasticprobleem is nodig. Afval scheiden is een goed begin, maar helaas niet de oplossing. Veel plastic is immers nog niet recyclebaar. Het is gemaakt van verschillende soorten plastics en extra toevoegingen zoals weekmakers en kleurstoffen, wat er voor zorgt dat er geen zuiver, hoogwaardig plastic van gemaakt kan worden dat herbruikbaar is. Daarvoor zijn de verwerkingsinstallaties simpelweg nog niet goed genoeg. Van slechts twee procent van het wereldwijde plastic kan omgevormd worden in nieuwe kwalitatief hoogwaardige producten. Het merendeel van het plasticafval wordt verbrand, eindigt op een afvalhoop of belandt in de natuur.

Daarnaast lopen veel landen ver achter wat betreft een goede infrastructuur voor het recyclen van plasticafval. Hoewel Nederland het wat dat betreft best goed doet, blijft het een kostbare klus. Plastic wordt veelal gedowncycled. Dit betekent dat een verpakking niet opnieuw een verpakking wordt, maar verwerkt wordt tot bijvoorbeeld snippers op voetbalvelden of microplastics voor in kleding. Die kunnen vervolgens bij het wassen loskomen en de oceaan inspoelen.

Afvalscheiding lost het plasticprobleem dus niet op. Ongemerkt gebruiken we dagelijks veel plastic: om ons eten te verpakken, in onze kleding, verscholen in verzorgings- en schoonmaakproducten. De verborgen impact van dat plasticgebruik op de natuur, dieren en jezelf zien consumenten vaak niet. Daarom is het Plasticdieet in Nederland in het leven geroepen door duurzaamheidsvereniging Opgemärkt, het blog Het Zero Waste Project en projectbureau A new Zero. Samen willen ze op een toegankelijke manier aandacht vragen voor het gebruik van (wegwerp)plastic in ons dagelijks leven.

Voor een schonere wereld

Emma Vermeulen (26) is een van de Plasticdiëters die dit jaar de uitdaging aangaat. “Als ik zie hoeveel plastic er buiten ligt, zelfs in echte natuurgebieden, vind ik het echt zonde dat er zoveel vervuiling is. Ik wil graag mijn steentje bijdragen aan een schonere wereld.”

Wekelijks ontvangen de deelnemers een mail met informatie en een opdracht. In de eerste mail wordt al meteen duidelijk dat het onmogelijk is om van de ene op de andere dag plasticvrij te leven. In plaats van allerlei drastische veranderingen door te voeren, worden deelnemers aangemoedigd om het stapje voor stapje te doen. Op die manier blijft het haalbaar en kan de verandering een duurzame verandering worden.

Tot nu toe gaat het Emma goed af. Met een verpakkingsarme supermarkt om de hoek is het inslaan van plasticvrije producten zoals groenten, fruit, havermout en rijst geen probleem. “Wat ik wel moeilijker vind is spontaan ergens wat eten of drinken halen. Ook merk ik dat ik minder gevarieerd eet omdat ik gewoon de dingen koop die makkelijk zonder plastic te verkrijgen zijn. Daarentegen ben ik wel creatiever geworden met het zelf maken van vegetarische burgers.”

Het Plasticdieet

Dat het Plasticdieet motiverend is, vindt ook geneeskundestudent Lieke van Baardewijk (20). Uit gemakzucht hield ze zich eerst niet echt bezig met het mijden van plastic, maar door de inspirerende verhalen die bij de aftrap van het Plasticdieet verteld werden, doet ze nu mee. “Ik vind de voorbereidingen die erbij komen kijken best moeilijk, vooral naast mijn studie. Zo moet ik bijvoorbeeld voor meerdere dagen koken in plaats van een maaltijdsalade halen. Maar als je erop let, valt het plasticvrij inkopen best wel mee! Brood in je eigen zak kan ook bij de Albert Heijn en inkopen doen bij bulkwinkels is ook heel makkelijk.”

Voor alle vragen die de deelnemers zelf hebben over een haalbaar plasticvrij leven, en om de vragen vanuit hun omgeving goed te kunnen beantwoorden, staat er in de Plasticdieet-mail een handige SOS-lijst voor ongemakkelijke situaties en allerhande zero waste-benodigdheden voor in je tas.

Het mooie aan het Plasticdieet is dat het de deelnemers laat inzien dat het wel degelijk anders kan. Ook aan deelnemers die nog niet overtuigd zijn. Alle die kleine veranderingen helpen bij het bewuster worden van een vrijwel onzichtbaar maar groeiend probleem. Een probleem waar we allemaal aan bijdragen, en waarin jij dus ook een verschil kunt maken.

Deelnemen aan het Plasticdieet kan nog altijd, meld je hier aan en ontvang de wekelijkse worksheets in je mail.