Er heerst een taboe op menstruatie. Hierdoor blijven nadelen aan maandverband en tampons verborgen waar miljoenen meisjes in Nederland maandelijks mee te maken hebben. Redacteur Anna Herter pleit voor een alternatief: de menstruatiecup. Samen met studiegenootjes Lisa Janssen, Janneke Wijman en Lotte Geukes startte zij een petitie om de menstruatiecup in het basispakket te krijgen.

Ik zat in groep 7 van de basisschool toen er maandverband uit de tas van een klasgenootje viel. Het gebeurde in de meisjeskleedkamer, tijdens gymnastiek. We waren ontsteld dat zij al ongesteld werd: ze was er erg vroeg bij. Ik weet nog hoe we om haar heen stonden en vragen op haar afvuurden. Deed het pijn? Hoe vaak moest ze het verband verwisselen om niet door te lekken? Had ze ook al eens een tampon geprobeerd? Met het schaamrood op haar kaken gaf ze antwoord. Het liefst was ze door de grond gezakt: ze had het niet voor niets geheimgehouden.

Zelf was ik relatief laat toen ik voor het eerst ongesteld werd: een jaar of 15. Ook dat was reden voor schaamte. Vanaf mijn twaalfde loog ik er dan ook al over tegen vriendinnen en deed ik alsof de vlag bij mij ook allang uithing. Ik klaagde mee over buikpijn en vreetkicks, ik giechelde mee als mannelijke leeftijdsgenoten per ongeluk iets opvingen.

Niet alle meisjes en vrouwen in Nederland kunnen hun menstruatie betalen

Bij het opgroeien werd het taboe rond menstrueren niet veel minder. In de bovenbouw van de middelbare school werd ik een keer onverwachts ongesteld terwijl ik niets bij me had. Ik moest toen bij de conciërge gaan vragen om een tampon. Mijn hoofd werd zo rood als mijn onderbroek dreigde te worden.

Inmiddels ben ik al een tijdje volwassen en vind menstrueren een stuk minder gek en spannend. Wel houd ik me nog altijd braaf aan de menstruatie-etiquette. Als ik mijn tampon moet verwisselen haal ik er zo discreet mogelijk eentje uit mijn tas. Als ik me excuseer zeg ik hoogstens dat ik moet plassen. Loop ik over de gang naar de wc, dan verstop ik het ding onopvallend in mijn vuist.

Het taboe op period poverty

Waarom doen we nog altijd zo geheimzinnig en beladen over dit doodnormale fenomeen? Vochten we ons in het westen niet in de jaren zestig al vrij voor seks, drugs en rock & roll? Terwijl we kunnen zeggen, dragen en doen wat we willen is ongesteldheid nog altijd een onderwerp waarover we grinniken of zwijgen.

Hier komt bij dat ongesteldheid niet het enige taboe in ons land is. Uit onderzoek blijkt dat ook armoede iets is waar velen zich voor schamen. Dat terwijl armoede net als menstrueren enorm veel voorkomt. Bijna 10 procent van de huishoudens in Nederland leeft onder de armoedegrens.

Als we deze twee taboes samenvoegen, komen we tot een bloedserieus kutprobleem waar nauwelijks over wordt gepraat en nog minder aan wordt gedaan. De rekening die opoe maandelijks komt brengen is hoog — zeker voor huishoudens waar men de dubbeltjes drie keer moet omdraaien om een degelijke maaltijd op tafel te kunnen zetten. Niet alle meisjes en vrouwen in Nederland kunnen hun menstruatie betalen.

Ook in het Verenigd Koninkrijk is dit probleem niet gering. Daar bleek uit onderzoek dat een op de tien Britse meisjes tussen de 14 en 21 zich geen maandverband kan veroorloven. In Schotland is dat zelfs een op de vier. Activisten vroegen eerder deze maand aandacht voor deze period poverty in een vrouwenmars door Londen. Dit mocht baten: de Engelse regering heeft aangekondigd alle menstruatiemiddelen gratis beschikbaar te zullen stellen op middelbare scholen.

Anna Herter vertelt  over de petitie bij RTL Koffietijd.

En nu wij — maar dan beter

Het is inspirerend hoe de Engelse politiek oog heeft voor het probleem. Ook voor de Nederlandse politiek is het hoogtijd zich hierover te buigen. Period poverty is een probleem en het taboe rond menstruatie achterhaald.

Het is echter de vraag of we ons, zoals de Engelsen, op het vergoeden van maandverband en tampons moeten focussen. Er kleven namelijk nogal wat nadelen aan deze middelen. Ze worden door veel vrouwen als onhygiënisch en gebruiksonvriendelijk ervaren. Bovendien zou het vergoeden van deze middelen in Nederland de overheid een flinke klap met geld kosten: in totaal zo’n 1700 euro per vrouw.

Het vergoeden van de cup is een habbekrats voor de schatkist

Dan zijn er nog de effecten op het milieu, wanneer je tampons en maandverband gebruikt. Per jaar zorgen ze voor meer dan 200.000 ton afval dat voor een groot deel bestaat uit plastic. Daarnaast moet er een hoop katoen geproduceerd worden voor de producten. En we weten van katoenproductie dat deze veel water gebruikt: zo’n 3,5 liter per katoenknop. Kortom, het is duidelijk dat tampons en maandverband niet alles zijn.

Vergoed de menstruatiecup

Gelukkig is er een veelbelovend alternatief dat naast bloed al deze problemen opvangt: de menstruatiecup. Dit nog relatief onbekende middel is, naast hygiënisch en gebruiksvriendelijk, hartstikke duurzaam. Het ding is gemaakt van milieuvriendelijke siliconen en gaat minstens 5 jaar mee.

Bovendien is het vergoeden van de cup een habbekrats voor de schatkist: het kost op een mensenleven geen 1700 maar 250 euro. Dit betekent dat het vergoeden van het middel nog geen 0,02% van het zorgbudget zou opeisen.

Wij vinden dat een kleine prijs voor een groot gewin. Het vergoeden van de menstruatiecup ontlast zowel het milieu als de vrouw. Beide verdienen het niet onnodig belast te worden. Dit gebeurt tot op heden wel door een hardnekkig taboe dat niet meer past bij de moderne tijd en onze Westerse idealen. Daarom startten wij een petitie om de menstruatiecup vergoed te krijgen in de basisverzekering.

Teken de petitie hier.