Landelijke Brexit, lokale gevolgen

11 december 2018, 14:01

Auteur: Piet Ruig

Landelijke Brexit, lokale gevolgen

11 december 2018, 14:01

Auteur: Piet Ruig

Na twee jaar stroeve onderhandelingen met de EU werd gisteren bekend dat de stemming over Theresa May’s Brexit-deal wordt uitgesteld. De verschillende fracties schermen met argumenten over de soevereiniteit van het parlement, de integriteit van de unie, of roepen voor nieuwe referenda. Maar wat zijn de gevolgen nou eigenlijk concreet? Red Pers sprak met gemeenteraadslid Sam Foulder-Hughes in Kingston, voor een lokale blik op Brexit.

Bij haar aantreden als premier in 2016 kwam May niet verder dan de cirkelredenering “Brexit means Brexit”. Ondertussen is de Britse politiek onverminderd verdeeld over hoe de toekomstige relatie met de EU eruit moet zien: wel of niet in de economische unie, wel of geen ‘regulatory alignment’, een harde of zachte grens met Ierland, enzovoort.

In May’s deal zal het Verenigd Koninkrijk na een transitieperiode van drie jaar de douane-unie en de economische ruimte verlaten, en ondertussen een handelsovereenkomst sluiten. Zoals het een goed compromis betaamt, is bijna niemand tevreden. Er zijn een aantal alternatieven met politieke steun: ‘Norway Plus’, net als Noorwegen houdt het Verenigd Koninkrijk dan een nauwe relatie met de EU, en neemt dan bijna alle EU-wetgeving over; een tweede referendum, met de optie de EU toch niet te verlaten, of een radicale ‘no-deal Brexit’, met een ongereguleerde breuk met de Unie als gevolg.

Krappe financien

Het is dus nog altijd in het duister tasten wat voor vorm Brexit zal aannemen, en of het überhaupt door zal gaan. Dit zorgt voor grote onduidelijkheid, ook voor de lokale overheid, legt Sam Foulder-Hughes uit: “De economische impact van de verschillende soorten Brexit verschilt sterk. Onder een ‘Norway Plus’ overeenkomst verandert er eigenlijk niet zoveel, maar de Bank of England voorspelt een 3% economische krimp onder May’s deal, en een No-deal scenario is simpelweg vreselijk.”

Ook al is Foulder-Hughes pas raadslid sinds mei dit jaar, hij klinkt al verbitterd als hij over de situatie spreekt

Foulder-Hughes is derdejaars student politicologie aan King’s College London, en raadslid voor de Liberal Democrats in Kingston, een stad in het zuidwesten van Greater London. Hij is niet terughoudend met zijn kritiek op Brexit: “We maken ons vooral zorgen over de schade aan de lokale economie, en het sneeuwbaleffect op ons vermogen om lokaal belasting te heffen, en zo onze diensten te financieren.” Zijn gemeenteraad regelt zaken als het onderhoud van lokale wegen en infrastructuur, maar verleent ook de jeugd- en ouderenzorg. Dit wordt voornamelijk gefinancierd vanuit lokale belastingen, buiten het reguliere belastingsysteem om.

© Wikimedia Commons

Als de prognoses kloppen, dan wordt Brexit een zware klap voor de lokale overheden in Engeland, die het al niet makkelijk hebben. Ook al is Foulder-Hughes pas raadslid sinds mei dit jaar, hij klinkt al verbitterd als hij over de situatie spreekt: “Gemeenten worden al jaren geminacht, zowel onder Labour als de Conservatieven. Er is geen aandacht voor lokale prioriteiten”, vertelt hij. Gemeenten moesten onder de laatste twee Conservatieve kabinetten gemiddeld met 60% bezuinigen. “De inkomsten van Kingston komen bijna volledig uit lokale belasting. Na acht jaar bezuinigen is de rek eruit. Northhamptonshire is zelfs failliet gegaan dit jaar.”

Sloophamer

De raden krijgen nog wel subsidies van de EU. Landelijk komt dit neer op zo’n zesduizend miljard pond. “De EU-fondsen zijn ook een grote zorg: ongeacht welke soort Brexit we krijgen vallen die inkomsten weg. De overheid heeft beloofd alle EU-subsidies tot 2020 te compenseren, maar verder hebben we bijna geen garanties gekregen. Bovendien ben ik erg bezorgd over waar de financiering precies heen zal gaan, want Westminster [het politiek centrum van Engeland, red.] bemoeit zich altijd veel meer met onze projecten. Als de regering de subsidies overneemt, ben ik bang voor een soort verkapte centralisatie.”

Vooral in het Verenigd Koninkrijk zijn het de Brusselse bureaucraten die vaak worden afgeschilderd als ongewenste bemoeials in lokale aangelegenheden. Foulder-Hughes stelt dat eerder het tegendeel waar is: “Paradoxaal genoeg hebben juist EU-ambtenaren veel meer aandacht voor lokale problematiek. In veel gevallen vertrouwen we op de EU om naar ons te luisteren, en is de centrale overheid meer een soort sloophamer.”

We hebben nog maar drie miljoen aan reserves, vanaf nu zouden we in de absolute basis moeten gaan snijden, zoals simpel wegenonderhoud

Behalve de impact op de economie en de gemeentelijke begroting heeft Kingston meer te verliezen van Brexit. De lokale universiteit en het ziekenhuis zijn beide sterk afhankelijk van zowel hoog- als laagopgeleide werkkrachten uit de EU. “We zien dat er nu al steeds meer EU-burgers vertrekken, en zelfs in het geval van ‘Norway Plus’ heeft de internationale reputatie van het Verenigd Koninkrijk veel schade geleden”

Verwachtingen

Al met al is Foulder-Hughes uitermate somber over de vooruitzichten voor Kingston na Brexit. De financiën van de raad zijn voor hem het meest alarmerend: “Vele cruciale voorzieningen zijn al wegbezuinigd. We hebben nog maar drie miljoen aan reserves, vanaf nu zouden we in de absolute basis moeten gaan snijden, zoals simpel wegenonderhoud.”

Het enige lichtpuntje is de toenemende waarschijnlijkheid van een tweede referendum. “Het is een schande dat het volk geen stem krijgt over hoe Brexit er uiteindelijk uit moet zien, de kamerleden hebben in ieder geval geen idee.” Ideaal zou zijn dat het volk stemt om toch in de EU te blijven, maar hij durft niet te veel te hopen: “Tot nu toe heeft iedereen die de uitkomst probeerde te voorspellen ongelijk gekregen.”

lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.