Een jaar na @dearcatcallers: hoe gaat het nu met Noa Jansma?

9 oktober 2018, 12:12

Auteur: Nina Rijnierse

Een jaar na @dearcatcallers: hoe gaat het nu met Noa Jansma?

9 oktober 2018, 12:12

Auteur: Nina Rijnierse

Het feministische Instagramaccount @Dearcatcallers van Noa Jansma won afgelopen vrijdag een Gouden Kalf voor het beste interactieve project. Vorig jaar ging het project na een interview op Red Pers wereldwijd viraal. Wij spraken Noa over hoe het nu met haar is.

Gefeliciteerd met je Gouden Kalf! Hoe gaat het met je?

“Goed, ik heb een hele gekke week achter de rug. Vorige week dinsdag hoorde ik dat ik genomineerd was, vrijdag won ik een Gouden Kalf. Ik ben toen op het feestje daarna heel dronken geworden. Nu ben ik met mijn familie aan het bijkomen op de Veluwe.”

Vorig jaar plaatste je selfies met mannen je nariepen en -floten (‘catcallers’) op Instagram. Nu heb je een Gouden Kalf gewonnen voor de ‘beste interactieve productie’. Wat houdt dat precies in?

“In de kunstscène wordt Instagram steeds meer als een ‘digitaal museum’ gezien. Dit project sluit daarop aan. De interactie zit hem niet zozeer in het contact dat ik met de mannen op de foto had, maar meer over het ontstaan van een gemeenschap in de comments onder de foto’s op het Instagramaccount. Nadat mijn project door internationale media werd opgepikt, gingen vrouwen daar met elkaar in gesprek: meisjes uit de Filipijnen tot vrouwen uit Zimbabwe deelden de ervaringen die zij met catcallers hadden. Er reageerden ook mannen en daardoor ontstond er een breed debat over intimidatie van vrouwen. Men begon zelf met foto’s maken en de hashtag #dearcatcallers gebruiken.”

https://www.instagram.com/p/BZBzVgPlPnR/?utm_source=ig_web_button_share_sheet

Na ons interview oktober vorig jaar ging het project viraal. Landelijke, maar ook internationale media schreven over je. Hoe heb je dat ervaren?

“Het was heel overweldigend. Het ging allemaal heel snel, dat was heel heftig. Eerst vond ik alles heel vet, wekenlang had ik meerdere interviews op één dag. Toen de wind in Nederland net een beetje was gaan liggen, pikte BBC Turkije het verhaal ineens op. Toen besefte ik dat daar hele andere issues spelen dan in Nederland. Er kwamen opeens veel meer haatcomments op mijn account, die ik niet kon lezen om ze in het Turks geschreven waren. Ik heb nooit zelf gereageerd op de commentaren, ik vond het interessanter om aan te zien wat daar gebeurde.”

Men begon zelf met foto’s maken en de hashtag #dearcatcallers gebruiken

“Eerst vond het vervelend dat ik de controle niet meer had over wat er geschreven over het project werd. Op een gegeven moment werd het me te veel, maar ik heb geleerd om dat los te laten. Ik had totaal geen media-ervaring. Dat heeft ook geleid tot incidenten, zoals dat ik op de Britse televisie [bij Good Morning Britain, red.] motherfucker zei, haha.”

“Nu weet ik hoe sterk de kracht van de media kan zijn en vind ik het vooral ontroerend om te merken dat je met kunst echt iets kan bereiken. Dat iets bereiken geen fairytale is, maar dat het echt kan. Er zijn zoveel mooie dingen gebeurd het afgelopen jaar, het was echt een van de vetste jaren ooit. Een zieke rollercoaster.”

https://www.instagram.com/p/BY8upBwloCa/?hl=nl&taken-by=dearcatcallers

Sommige mensen hadden ook kritiek op het feit dat je die mannen zonder toestemming op Instagram zette. Hoe ben je daarmee omgegaan?

“Dat punt komt inderdaad vaak terug. Ergens begrijp ik het, maar ik vind dat ik deze keuze kan verantwoorden, omdat ik slechts hun gedrag spiegel. Zij kwamen aan mijn privacy, dus kwam ik aan die van hen. Ik vind dat ik hen ethisch gezien zelf een stapje voor ben, omdat ik wél om hun toestemming voor het maken van de foto vraag en ze daar altijd vrolijk aan mee deden.”

“Vier mannen die op mijn account stonden dreigden me aan te klagen als ik hun foto er niet af haalde. Dat heb ik toen ook gedaan. Ik wilde die mannen niet het leven zuur maken. Het gaat me namelijk totaal niet om die mannen, maar om het probleem van catcallen in het algemeen. Ik vind het belangrijk met mensen de discussie aan te gaan, en dat kan ik ook goed omdat ik achter elke stap in het project sta.”

Nu weet ik hoe sterk de kracht van de media kan zijn en vind ik het vooral ontroerend om te merken dat je met kunst echt iets kan bereiken

Waarom ben je nadat het project viraal ging gestopt met het plaatsen van foto’s?

“Het ging eigenlijk andersom. Ik had van tevoren al gezegd dat ik dit project maar één maand zou doen zodat ik er een ‘rond’ en afgekaderd project van kon maken en het na afloop een duidelijke tijdsbestek had. Toen het internationaal viraal ging, wilde ik eerst wel iets doen met de foto’s van catcallers die vrouwen naar me stuurden. Ik vond het heel krachtig om te zien dat andere vrouwen zich, door die foto’s, net zo empowered konden voelen als ik. Maar ik besefte toen dat ik niet persoonlijk verantwoordelijk kon zijn voor die foto’s; ik wist niet in wat voor context die foto was gemaakt. Van mijn eigen foto’s weet ik dat ze echt zijn, maar dat kan ik van andere mensen niet inschatten.”

Ik vond het heel krachtig om te zien dat andere vrouwen zich, door die foto’s, net zo empowered konden voelen als ik

“Ook vond ik het moeilijk om te beslissen in hoeverre ik het maken van eigen selfies wilde promoten; er komt een ander risico bij kijken als een 12-jarig meisje in India een selfie maakt, dan ik als 21-jarig meisje in Amsterdam. Daarom heb ik besloten om @dearcatcallers, mijn persoonlijke verhaal, en #dearcatcallers, de globale beweging, gescheiden te houden.”

Het afgelopen jaar heb je wel lezingen gegeven over de hele wereld, bijvoorbeeld bij Facebook in Ierland, een galerie in Tel Aviv en een TedxTalk in Firenze, Italië.

“Eerst dacht ik bij elke uitnodiging: ik weet vrijwel niets, waarom vragen jullie mij? Dat was voor mij heel duidelijk: ik ben geen feministische goeroe die kan beantwoorden hoe we als vrouwen met catcallers om moeten gaan. Ik kon alleen iedereen aan het woord laten. Maar toen zei mijn moeder: ‘Dat vrouwen altijd zeggen dat iemand anders het beter kan, is precies de reden waarom er zoveel mannen aan de top zijn.’ Toen heb ik het motto van Pippi Langkous maar aangehouden: Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.”

Wat zijn je toekomstplannen?

“Onlangs heb ik een videokunstwerk gemaakt over internethaters. Nu zit ik een half jaar in Italië. Daar zet ik samen met een collectief van twaalf kunstenaars een eigen minor in design op. Na Dearcatcallers werd ik heel erg gezien als ‘die feministische activistische kunstenaar’. Dat ben ik ook wel, maar ik ben ook pas 21 en student. Nu kan ik me afvragen: wat voor een kunstenaar ben ik eigenlijk?”

Het project op @dearcatcallers is afgesloten. Maak je zelf nog wel eens foto’s als je gecatcalled wordt?

“Ja, dat doe ik nog steeds. Ik heb er niet altijd de energie voor, het ligt aan de situatie. Maar ik heb nog veel meer foto’s dan die op Instagram staan. Misschien begin ik ooit wel een nieuw project met een soort levenscollectie, haha.”

https://www.instagram.com/p/BZrCc3ml1Cx/?utm_source=ig_web_button_share_sheet

Meer lezen over @Dearcatcallers? Aandacht voor Jansma’s project was er destijds bij, onder andere:
Hart van Nederland, NRC, Fox News, Vice, Buzzfeed en The Guardian.

lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.