Drie jaar na de afschaffing van de basisbeurs en de invoering van het leenstelsel worden de gevolgen hiervan langzaam maar zeker duidelijk. Daar komt bij dat de studiefinanciering binnenkort opnieuw verandert. Hoog tijd voor de studentenhttps://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png van Red Pers om een diepgaande serie te schrijven over studentenschulden.
“Havist uit bijstandsgezin ziet af van doorstuderen vanwege leenstelsel,” kopte de NOS op donderdag 26 juli naar aanleiding van onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Wat blijkt: het aantal bijstandskinderen dat naar het hbo ging, kelderde de afgelopen drie jaar met bijna tien procent.
Meer lenen, minder wonen
De doorstroom van havo naar hbo is slechts één van de zaken die door de afschaffing van de basisbeurs en de invoer van het zogeheten sociaal leenstelsel in 2015 is beïnvloed, zo blijkt dit jaar uit meerdere onderzoeken. Volgens de jaarlijkse Monitor Beleidsmaatregelen lenen studenten die onder het nieuwe leenstelsel vallen bijvoorbeeld steeds meer en vaker bij DUO. Studenten zoeken door het leenstelsel meer vakantiewerk, aldus Personeelsnet. En eerder dit jaar meldde het CBS al dat hbo- en wo-studenten minder op kamers gaan.
Tot zover de effecten van het leenstelsel, dat per ingang van het studiejaar 2015-2016 gold voor alle nieuwe studenten. Terwijl de eerste studenten hun volledig door leengeld gefinancierde bachelorstudies deze zomer succesvol hebben afgerond (of juist niet), staan we alweer aan de vooravond van nieuwe veranderingen in de studiefinanciering: mensen die nog niet eerder hebben gestudeerd, betalen vanaf collegejaar 2018-2019 in hun eerste studiejaar namelijk slechts de helft van het collegegeld. Daar staat tegenover dat de rente op studieleningen wordt verhoogd, waarschijnlijk van 0 naar 0,58 procent. Met een studieschuld van 15.000 euro kost dit je dus zomaar 87 euro per jaar extra.
Onderbelicht
Hoewel bovengenoemde zaken wel zijn onderzocht, wordt over het thema van ‘stufi’ en studentenschulden in Nederland nog te weinig geschreven. Dat is ook niet zo gek, gezien de steeds ouder wordende doelgroep van conventionele media, die bij sommige kranten al de pensioenleeftijd nadert. Hoog tijd voor de studentenhttps://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png van Red Pers om een diepgaande serie te schrijven. Zo deden we dat ook over het corps. Dit keer snijden we in zes artikelen verschillende stufi-vraagstukken aan, om zo een helder en volledig beeld te krijgen van de effecten tot dusver en wat ons nog te wachten staat.
Onderwijsredacteur Daimy Comijs en eindredacteur Patrick Karg bijten samen de spits af met een overzicht van studiefinanciering door de jaren heen. Was de voormalige basisbeurs er altijd al en zo niet, hoe zag ‘het leven vóór de beurs’ er dan uit? Er lijkt sprake te zijn van een vicieuze cirkel: we zijn nu terug bij af, maar als de geschiedenis zich herhaalt kan die basisbeurs ‘gewoon’ weer terugkomen…
Voor een studieschuld moet je natuurlijk wel hebben geleend. Maar waar dat geld ooit aan is besteed, verschilt nogal per student. Niet iedereen leent alleen voor studie en studentenleven; sommigen steken het geld op een andere manier in hun toekomst. Mediaredacteur Frederique Teillers spreekt met drie van deze bijzondere investeerstudenten: een muziekproducent, een feministische uitgeefster en een paardencoach.
In het artikel van rechtenredacteur Laurien Knorringa staat de volgende vraag centraal: hoe ziet het leven na de lening er eigenlijk uit? Veel studenten lenen met redenen als ‘nu is de tijd om te genieten’ en ‘dat verdien ik ooit wel weer terug’. Maar hoe zit het nou met de wetgeving omtrent het afbetalen en wat zijn de consequenties van een studieschuld?
Psychologieredacteur Denise Retera duikt in haar expertisegebied door te onderzoeken of lenen voor studenten tot stress leidt. Zij sprak studenten die geen rooie cent te makken hebben, tot jarenlang https://redpers.nl/wp-content/uploads/2016/08/max-in-ny-1.jpgimaal bijlenen. Hoe ervaren zij dit? Zijn ze bang voor een torenhoge studieschuld of denken ze: lenen is leven?
Joanna den Blijker, onze eindredactrice die de grote stap naar het NOS Jeugdjournaal heeft mogen maken, verdiept zich in het effect van het leenstelsel op participatie in nevenactiviteiten. Werken studenten nu meer of juist minder, en zien zij het leenstelsel als obstakel om bij een vereniging of club te gaan?
Onze andere rechtenredacteur, Tess Castelijn, verlegt de aandacht aan het einde van de maand naar het buitenland. Castelijn spreekt met Nederlandse studenten in de top-5 van grootste exportlanden wat betreft studies in het buitenland: Engeland, België, de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk. Is de situatie er beter of slechter geregeld voor ‘importstudenten’ en hoe werkt studieschuld daar?
Als economieredacteur sluit ik deze serie af met een blik op de toekomst. Door de halvering van het collegegeld en de verhoging van de rente gaat het systeem namelijk opnieuw op de schop, maar wat zijn de consequenties hiervan? En wellicht nog belangrijker: komen de recente veranderingen in de studiefinanciering het onderwijs daadwerkelijk ten goede?