“Harder! Maak het zo moeilijk mogelijk voor Sabine!” Temidden van een 24-mans koor staat regiestudent Christina Pfrötschner. De eerste van vijf repetities op locatie voor haar korte opera 0X zijn begonnen. Op het Opera Forward Festival waagt zij zich voor het eerst aan deze eeuwenoude podiumkunst.
Diep onderin de Nationale Opera en Ballet, voorbij semi-industriële gangen die normaliter verborgen blijven voor het publiek, worden de deuren van de stemkamers voor één keer opengezet. Als deel van het Opera Forward Festival (OFF) bezetten zes kleine opera’s verschillende onconventionele locaties in het fameuze gebouw op het Waterlooplein. In deze stemkamers staat 0X, een opera over recycling en wormgaten.
De dirigent en de twee solisten, alle drie in het geel gekleed, verwelkomen in deze kale, ongebruikelijke ruimte het publiek. Tijdens deze eerste doorloop op locatie bestaat deze uit een handjevol mensen, onder wie artistiek leider Anthony Heidweiller, productieleider Eva Hermus, Red Pers-fotograaf Andrew Kambel en ondergetekende. Links en rechts van de verhoging nemen wij plaats, gevolgd door het 24-koppige koor. Overweldigd door de muzikale intensiteit van 27 zangers op een armlengte afstand verlaten we twintig minuten later het stemlokaal.
Het Opera Forward Festival wordt dit jaar voor de derde keer georganiseerd. Tijdens dit tweeweekse festival staat de toekomst van de opera centraal. Nieuw, toonaangevend werk wordt gepresenteerd en een generatie nieuwe makers ontdekt het voor hen vaak onbekende genre van opera. Met het New Talents-traject brengt het OFF kunststudenten van verschillende disciplines bij elkaar om zes nieuwe, korte opera’s van de grond af aan op te bouwen. Het vertrekpunt hiervoor is dit jaar het schilderij Het Vlot van de Medusa van Géricault.
Experimenteren met traditie
“Opera maken heeft twee kanten,” vertelt Christina Pfrötschner (1985), tweedejaars regiestudent en regisseur van 0X, in de kantine van De Nationale Opera en Ballet. Muziek geeft in opera vaak een bepaald houvast, het duidt een bepaalde richting aan. “Zo zag ik vandaag tijdens de repetitie dat een moment van verzet in spel perfect samenviel met een crescendo in de muziek. Dat kan ik dan gebruiken om die switch te vergroten. Zonder die muziek zou ik waarschijnlijk een ander element gebruikt hebben.”
Pfrötschner ziet de keerzijde van het genre vooral in het dwingende tijdsframe dat de muziek oplegt. Toch ziet ze het niet als beperking, maar juist als uitdaging: “Ik probeer in dat probleem juist de kwaliteit op te zoeken. Tijdens de montage is dat vaak wel lastig, omdat je dan met precisiewerk bezig bent. Dan zet je het proces elke twee maten stil om op iets te focussen, terwijl die drive in de muziek gewoon doorgaat.”
Hoewel het experimentele karakter inherent is aan het OFF, wordt de studenten niet expliciet gevraagd om de grenzen van het genre op te zoeken. Toch zegt Pfrötschner daar samen met librettist Teun Grondman, componist Frieda Gustavs en scenograaf Katharina Wegman wel de behoefte toe te voelen. “We willen kijken wat wel en wat niet kan, juist omdat we nauwelijks ervaring hebben met opera. We hebben geen traditioneel kader waardoor we het bekijken, dus dat experimenteren gebeurt al bijna automatisch.”
En dat experimenteren bevalt Pfrötschner zo goed, dat ze zich graag aan een klassieke opera zou wagen. “Maar dan wil ik het wel met een componist bewerken. Ik wil met opera verder gaan dan alleen een hedendaagse vertaling.”
0X is 16 maart te zien als deel van de Talent Day van het Opera Forward Festival. Een dagkaart is gratis en kan je reserveren via http://bit.ly/OFFDays-tickets.