De ongekende populariteit van de Marokkaanse koning

Beeld: Bron: benimellal1998

29 december 2017, 12:33

Auteur: Sarah Borgerdijn

De ongekende populariteit van de Marokkaanse koning

Beeld: Bron: benimellal1998

29 december 2017, 12:33

Auteur: Sarah Borgerdijn

De Marokkaanse koning is ongekend populair, kritiek op zijn optreden slechts in besloten kring hoorbaar. Een bezoek van de koning gaat standaard gepaard met een hysterische mensenmassa waar Willem-Alexander jaloers op kan zijn. Wanneer koning Mohammed VI langskomt in de moskee naast haar huis, besluit correspondente Sarah een kijkje te nemen.

Na ruim drie maanden in Rabat kan ik vol trots zeggen dat ik een beetje Marokkaanse ben geworden. Ik kijk niet meer op of om als een auto toetert terwijl ik oversteek, drink muntthee het liefst met kilo’s suiker en herken zowaar woorden in de voorheen betekenisloze brij Arabisch. Toch bekroop mij een vreemd gevoel toen ik een paar weken geleden van de tramhalte naar huis liep – een route die ik dagelijks afleg. Er was iets veranderd.

De Marokkaanse vlag is in Rabat sowieso in groten getale aanwezig, nu stonden er tientallen extra vlaggen in een straat van nog geen 500 meter lang. Om de twee meter wapperde de vlag in de wind, aan beide kanten van de straat. Zou dit iets te maken hebben met de pas geverfde stoepranden? De verf was nog nat, zonder bordje dat hiervoor waarschuwde, waardoor de straat geleidelijk bezaaid raakte met rood/witte-voetafdrukken.

De heilige aard van de monarchie

Later die avond hoorde ik de verklaring voor al die vlaggen: de Marokkaanse koning zou de volgende dag een bezoek brengen aan de moskee naast mijn huis, ter gelegenheid van Aïd al-Mawlid (de viering van de geboorte van de profeet Mohammed). Sidi Mohammed ben Hassan el-Alaoui, beter bekend als koning Mohammed VI, regeert sinds 1999 over Marokko. Zijn populariteit is niet in cijfers uit te drukken – al hebben twee Marokkaanse tijdschriften dat wel geprobeerd. In 2009 publiceerden TelQuel en Nichane de resultaten van een enquête naar de populariteit van de koning. Hoewel 91% van de ondervraagden (zeer) positief was over zijn eerste tien jaar koningschap, verbood de Marokkaanse regering de verkoop van de twee edities. ‘Er is geen manier om de monarchie te waarderen, zelfs niet door middel van een enquête’, luidde de officiële verklaring van het ministerie van Communicatie. Een volkspeiling zou geen recht doen aan ‘de heilige aard van de monarchie’, aldus de toenmalig minister van Communicatie Khalid Naciri. Het ministerie presenteert de monarchie dus als onbetwistbaar uitgangspunt.

De koning zou juist te vertrouwen zijn omdat hij toch al rijk is

In elke winkel, elke school en elk overheidsgebouw hangt een foto van de koning. Zijn naam verschijnt groot op affiches ter aankondiging van evenementen. Paradoxaal genoeg geniet de koning, een steenrijke man met tientallen paleizen in Marokko, de meeste populariteit onder zijn onderdanen die het minste hebben. De avond voordat de koning op bezoek kwam, vertelde een taxichauffeur mij dat hij liever één goede koning heeft dan tientallen slechte parlementariërs. ‘Marokko is als een schip,’ zei hij. ‘Als iedereen het tegelijkertijd probeert te besturen, verliezen we koers. We hebben één kapitein nodig.’ Een ander veelgehoord argument is dat de koning juist te vertrouwen is omdat hij toch al rijk is, in tegenstelling tot corrupte hoge ambtenaren die hun zakken zouden vullen uit eigenbelang.

Overgebleven angst 

Liefde voor de koning gaat hand in hand met angst voor zijn gezag, een sentiment dat is overgebleven uit de jaren van lood[1], de periode van repressie onder de vorige koning Hassan II. Na het overlijden van zijn vader besteeg Mohammed VI de troon, schafte een aantal vrijheidsbeperkingen af en gaf de oppositie enige ruimte. Mede dankzij deze hervormingen overleefde Mohammed VI de Arabische lente, ondanks opstanden in Rabat, Casablanca en andere steden.

Kritiek op het optreden van de koning wordt niet in het openbaar geuit, maar is slechts in besloten kring hoorbaar, met name onder hoogopgeleide stedelingen. Een Marokkaanse medestudente, afkomstig uit een gezin met veel kinderen en weinig te eten, vertelde mij hoe ze op een dag in haar dorp was opgehaald door vertegenwoordigers van onze universiteit, die haar naar Rabat brachten en een woning, studie en zakgeld boden. Thuis had ze geleerd de koning te vereren, maar tijdens de colleges hoorde ze voor het eerst dat hij een mens was en dat hij menselijke fouten maakt. Het heeft haar weken gekost deze nieuwe informatie in haar wereldbeeld te passen, en ze heeft haar ouders er nooit mee geconfronteerd.

De moskee in Rabat, vlak voordat de koning kwam.

De koning die langskomt, dat is dus nogal een ding. Op de dag van zijn bezoek stond ik nieuwsgierig bij de moskee te wachten, te midden van honderden anderen. De directe omgeving was met hekken afgezet en op de grond sierde een tapijt. De sfeer was opvallend kalm. Vol verwachting gluurde ik op mijn tenen naar het schouwspel. Helaas kwam de koning naar Marokkaans gebruik veel te laat – na anderhalf uur was de spanning er wel vanaf en moest ik naar huis om te eten, zonder een glimp van Mohammed VI te hebben opgevangen.

[1] Wil je meer weten over koning Hassan II en de jaren van lood? Lees dan dit artikel of dit boek. Deze documentaire gaat over de invloed van de jaren van lood op de Marokkaanse gemeenschap in Nederland.

lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.