Met de nieuwe Disneyfilm Coco presenteert Disney een animatiefilm die zich afspeelt binnen de Mexicaanse cultuur en ingesproken is door een bijna geheel niet-witte cast. Gaat deze film de toon zetten voor accurate diversiteit of zal Disney blijven graven in de witte cultuur?
Pocahontas (1995) en Mulan (1998) zullen je te binnenschieten als je denkt aan Disney en wereldcultuur. Toch spreken we dan van films die bijna twintig jaar geleden gemaakt zijn. In de tijd erna heeft Disney films uitgebracht als The Emperor’s New Groove (2000), met een focus op de Inca’s, Lilo en Stitch (2002) uit Hawaii en The Princess and the Frog (2009) met de eerste gekleurde Disneyprinses. Als je bedenkt dat Disney 58 geanimeerde films heeft gemaakt, is dit een schamel lijstje aan films op het gebied van diversiteit.
In 2016 kwam Disney met de film Moana, over het eeuwenoude Polynesië waar de jonge Moana samen met halfgod Maui en de Oceaan een vloek willen verbreken. De cast bestaat uit veel acteurs uit de Polynesische cultuur. Moana is een prettige film die een deel van de oude Nieuw-Zeelandse cultuur toegankelijk maakt voor het bioscoopgaande publiek, maar Disney kreeg toch negatieve reacties. Na het zien van het verkleedkostuum van halfgod Maui voor kinderen, vergeleken critici het met blackface. Het pak is namelijk donker van kleur, wat tot een raar aanzicht leidt als kinderen het kostuum aandoen die een lichtere huidskleur hebben. Zo kwam Disney in opspraak omdat het kinderpakje racistisch zou zijn.
Het is duidelijk dat Disney was geschrokken van deze vergelijking, want voor Coco zijn er tientallen adviseurs aangenomen om in de film de representatie van de Mexicaanse cultuur zo goed mogelijk te laten slagen. Volgens John Spiegel van de Hollywood Reporter is dit goed gelukt; hij schrijft dat de etniciteit van de hoofdpersoon Miguel niet de reden is voor zijn bestaan in het verhaal, net zoals de kleine Russel uit Pixars hit Up (2009). Russel is Aziatisch en Amerikaans, maar dat speelt geen specifieke rol in het verhaal. Misschien ligt daar ook de kracht van Coco, die door filmcritici lovend wordt ontvangen.
Naast dat Coco en Moana verschillende culturen representeren, heeft Disney er eindelijk voor gekozen om ervoor te zorgen dat de casts grotendeels uit die culturen komen. Dit hebben Pixar en Disney lang vermeden, maar het ziet ernaar uit dat ze op de goede weg zijn.
De media merkte het diversiteitsprobleem bij Disney twintig jaar geleden al op. Edward Rothstein schreef in 1997 in de New York Times al over etniciteit en Disney:
“Disneyfilms kunnen de enige culturele ervaringen zijn die Amerikaanse kinderen delen, terwijl etniciteit en ras waarschijnlijk de meest gespannen onderwerpen zijn in de Amerikaanse politiek.”
Of die onderwerpen nog steeds zo gespannen zijn, kan van beide kanten verdedigd worden. Je zou kunnen zeggen dat met de opkomst van bijvoorbeeld de beweging Black Lives Matter en de toenemende invloed van het publiek op de industrieën zoals die van film, deze spanningen er nog steeds zijn. Of Disney dit pad waar Moana en Coco het startpunt van zijn, zal vervolgen moet nog blijken. Het is wel duidelijk dat Disney een voorbeeld kan zijn voor andere maatschappijen in Hollywood om een gebalanceerde weergave van wereldculturen uit een te zetten, wat hopelijk met steeds minder weerstand gedaan zal worden.