Onze vrouw in Moskou Eva Hofman kreeg voor vertrek naar Rusland een paar goede tips van de universiteit, omdat Rusland voor de nietsvermoedende student soms best moeilijk kan zijn. Deze week heeft het Russische ministerie van buitenlandse zaken een ‘handboek’ opgesteld voor Russen in het buitenland. “Het boek is fantastisch.”
Tips en tricks voor de Westerse Ruslandganger zijn er genoeg, op websites en in reisgidsen. Mijn medestudenten en ik kregen voor vertrek naar Rusland ook een lijstje adviezen mee. Het beste advies: draag geen kleding, schoenen of accessoires met een regenboogmotief. Dan maak je namelijk propaganda voor homoseksualiteit en dat is illegaal in Rusland.
Het is altijd moeilijk om niet te veel op te vallen als buitenlander, zeker als je een land bezoekt waarvan de cultuur haaks staat op de jouwe. Waar de meeste regeringen het overlaten aan de reiziger zelf hoe hij zich als toerist wenst te gedragen, heeft de regering van China een tijd geleden een lijst opgesteld met gedragsregels voor Chinese toeristen. Hen wordt op het hard gedrukt om in Rusland geen kinderen aan te raken, bijvoorbeeld. Russische media vonden dat hilarisch.
Maar de hilariteit was van korte duur. Deze week heeft het Russische ministerie van buitenlandse zaken namelijk, in navolging van China, een ‘handboek’ opgesteld voor Russen in het buitenland. Russen zijn namelijk beruchte toeristen. Wie op google de zoektermen ‘Russian tourist reputation’ intypt krijgt een lange lijst beschuldigingen te zien: Russen drinken teveel, kleden zich in vreemde joggingpakken en eten het volledige all-you-can-eat buffet leeg. Bovendien zijn ze luidruchtig en ‘pushy’.
Het handboek is fantastisch. Niet alleen heeft het ministerie een paar algemene gedragscodes bedacht (“Gelieve geen obsceniteiten en beledigingen uitspreken in het Engels of Russisch, of in het algemeen in elke taal”, “Probeer een minimale afstand van 50-60 cm tussen jezelf en je gesprekspartner te houden”), het heeft ook een landenspecifieke gebruiksaanwijzing samengesteld. Voor sommige landen geldt slechts één regel, voor andere (zoals Mongolië) een hele waslijst.
Interessanter nog dan de adviezen die per land gegeven worden, zijn de adviezen die weggelaten zijn. In Canada geldt het als beledigend om seksistisch te zijn tegen vrouwen, in Spanje moet je je niet afkeurend uitlaten tegenover homo’s. Hier is dat blijkbaar geen probleem. De enige regels voor Nederland zijn als volgt:
1. In Nederland wordt te laat komen niet geaccepteerd, dit kan de Nederlander beledigen. In geval van vertraging dient van tevoren te worden gewaarschuwd.
2. Het wordt als beledigend beschouwd als je een gesprek onderbreekt omdat je gebeld wordt op je mobiele telefoon. Het is raadzaam je telefoon voor een gesprek uit te schakelen en, als het absoluut noodzakelijk is, de andere partij over een verwachte dringende oproep te informeren.
3. Bij ontmoeting en afscheid schudt men elkaar de hand. Een handdruk is gebruikelijk tussen zowel mannen als vrouwen. De weigering om handen te schudden wordt beschouwd als een faux pas.
4. Tijdens een gesprek kun je beter niets vragen over de Nederlandse koninklijke familie, en zeker niet afkeurend over haar spreken. Uitspraken van een nationalistisch en antisemitisch karakter zijn onacceptabel. Het is ongepast om Nederlanders te vergelijken met Duitsers, te praten over de gelijkenis tussen Nederland en Duitsland, of over die tussen hun talen.
5. Het wordt niet aanbevolen Nederlanders tijdens een felicitatie “goede gezondheid” te wensen. Dit wordt gezien als een zinspeling op het feit dat de gezondheid van de gefeliciteerde niet goed is.
Dat je het weet. De volledige lijst met tips voor wel 52 landen is (helaas, helaas!) alleen beschikbaar in het Russisch, dus voor de liefhebber zal ik afsluiten met deze onmisbare tip: “Kenianen worden erg boos als je ze met apen vergelijkt of hun mentale vermogen onderschat. Ook kunnen ze agressief worden wanneer je ze prikt met je vinger.”
‘Onze vrouw in Moskou’ Eva Hofman is journaliste en studente Slavistiek, en zal in haar columns de komende 3 maanden schrijven over haar reilen en zeilen in de Russische hoofdstad. Lees hier eerdere afleveringen van Onze vrouw in Moskou.