Wij dragen ogenschijnlijk onze identiteit uit in de kleren die wij dragen, maar is dat wel zo? Mensen onderscheiden zich graag ten opzichte van anderen, dat laten ze onder andere zien via de kleding die zij dragen. Mode en identiteit zijn hierdoor niet los van elkaar te zien, maar staan wel in problematische verhouding tot elkaar.

Mode neemt een even belangrijke als bekritiseerde positie in binnen de westerse samenleving. Mensen zijn veel bezig met hoe ze overkomen en dit wordt uitgedragen in de kledingkeuze. Het leidt tot bizarre taferelen waarbij geïnteresseerden bijvoorbeeld de nacht voor de winkel doorbrengen voor de nieuwste collecties.

Enerzijds is veel aandacht besteden aan het uiterlijk een taboe, anderzijds worden pubers gepest om het feit dat zij niet de nieuwste en hipste schoenen dragen. Het maakt het modesysteem een van tegenstrijdigheden. Uit deze tegenstrijdigheden volgt een ingewikkelde strijd waarbij het authentieke zelf en othering (het zelf definiëren aan de hand van de ander) in continu gevecht zijn met elkaar. Via mode willen wij onze identiteit uitdragen, maar deze identiteit wordt in de mode vaak ontleend aan anderen. Zo dragen wij een identiteit uit die wij aan de hand van anderen vormen. Het resultaat? Authenticiteit in de mode is relatief.

Moralisme

Een blik op de geschiedenis leert ons dat othering niet een fenomeen is uit de eenentwintigste eeuw en kritiek op mode en trends evenmin. Al eeuwenlang zijn moralistische geluiden te horen op het gebied van kleding. Veelal wordt kleding bekritiseerd die in de ogen van deze moralisten te erotisch is. Wat opvalt is dat de moralisten in al deze tijd niet of nauwelijks aangeven wat wél moreel verantwoorde kleding is. Zij lijken hierdoor hun positie als moralist te definiëren aan de hand van het door hun verklaarde immorele: een typisch geval van othering. Ware authenticiteit is hierdoor onmogelijk omdat zij niet niet autonoom tot stand komt.

Tijdens de koloniale bezettingen van het Westen werd de westerse mode geïntroduceerd in deze gebieden

Met name in de voormalig koloniale gebieden is othering terug te vinden. Tijdens de koloniale bezettingen van het Westen werd daarmee ook de westerse mode geïntroduceerd in deze gebieden. Sommigen zagen deze kleding als een symbool voor moderniteit en vooruitgang, anderen als symbool voor de onderdrukking. Dit leidde tot een nieuwe tegenstrijdigheid in de zoektocht naar de authentieke identiteit door middel van mode.

Met de komst van de westerse manier van kleden begon men zichzelf te definiëren aan de hand van deze kleding. Aanpassing aan westerse mode zette het individu tegenover de inheemse bevolking en verwerping ervan plaatste de drager juist tegenover de westerling. Zo is de manier van kleden opnieuw niet authentiek, hij wordt namelijk bepaald door westerse invloeden.

Sociale hokjes

Ook anno 2017 is authenticiteit in de mode slechts relatief. Dit heeft echter minder met othering te maken, maar met de huidige sociale structuur. In een individualistische samenleving gaat het individu steeds meer op zoek naar vernieuwing. In deze zoektocht sluit hij of zij zich aan bij modetrends waarbij anderen vroeg of laat ook zullen aansluiten. De zoektocht naar een authentieke identiteit strandt dus als de persoon deel uit gaat maken van een grotere sociale groep. De individuele zoektocht naar authenticiteit via mode brengt je uiteindelijk tot een vicieuze cirkel; almaar op zoek naar vernieuwing wetende dat zij altijd achterhaald zal worden.

 Mode draait om innovatie, authenticiteit en identiteit

Achter alle ogenschijnlijke oppervlakkigheid die mode ons geeft, schuilt vaak een veel dieper liggende betekenis in de manier waarop men zich kleedt. Mode is een uiting; een materiële verpersoonlijking van het zelf. Achter die verpersoonlijking echter, schuilen veel tegenstrijdigheden. Mode draait om innovatie, authenticiteit en identiteit. Deze laatste twee begrippen vormen echter een complexe situatie.

Onze eigen identiteit wordt namelijk in de mode niet door onszelf gevormd, maar vaak aan de hand van anderen. Of dit nu op negatieve of positieve wijze gebeurt, de authenticiteit komt daarmee altijd in gevaar. Daarmee komt de authentieke zelf in gevaar. De kleding die wij vandaag dragen hebben wij ogenschijnlijk zelf uitgekozen, maar plaatst ons onbewust in zeer veel verschillende sociale hokjes. Ontsnapping hieraan is vrijwel onmogelijk; onze authenticiteit zal altijd relatief zijn.