Een nieuwe koers voor Shell?

Beeld: Marjan van Loon. Foto: Merlijn Kersten

11 januari 2017, 14:02

Auteur: Max van Geuns

Een nieuwe koers voor Shell?

Beeld: Marjan van Loon. Foto: Merlijn Kersten

11 januari 2017, 14:02

Auteur: Max van Geuns

Zondag bood De Balie een podium aan de meest invloedrijke vrouw der lage landen: Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland. Verandert dit nieuwe gezicht de vervuilende grootmacht eindelijk in een duurzaam energiebedrijf? Niemand minder dan Hella Hueck, Jeroen Smit en Diederik Samsom voelden haar hierover aan de tand.

Ze had al toegezegd op de uitnodiging voor Operatie Interview van De Balie, nog voordat de vorm van het maandelijkse programma vaststond. Het uiteindelijke format is boeiend en meedogenloos: een spraakmakende gast wordt kritisch ondervraagd door drie andere beroemdheden. Een belangrijk detail is dat dit drietal voor alle bezoekers onbekend blijft tot het moment suprême — ook voor de gast op de grote spreekstoel.

Presentator Martijn de Greve, foto: Merlijn Kersten
Presentator Martijn de Greve. Foto: Merlijn Kersten

De gast van zondag zorgde bij voorbaat al voor een mooi affiche. Marjan van Loon studeerde af in scheikundige technologie aan de TU Eindhoven en ging direct aan de slag bij Shell Nederland, een old boys network pur sang. Hier werkte zij zich pijlsnel omhoog en werd in 2016 de eerste vrouwelijke president-directeur. Dit bezorgde haar datzelfde jaar nog de hoogste vrouwelijke notering in de Volkskrant Top 200 van meest invloedrijke Nederlanders.

Het meest opvallende is dat Shell onder de cheffin zegt vaart te willen maken met het halen van de klimaatdoelen. Het is natuurlijk nog maar de vraag, hoe serieus dit is.

Terug naar zondag. Gespannen zit de topvrouw in De Balie te wachten op de drie mystery guests, die daarna elk tien minuten lang vragen mogen afvuren. “Dit is een klein risicootje,” geeft ze toe. “Misschien doe ik wel onhandige uitspraken vandaag. Maar we gaan ervoor!”

CO2-opslag
De eer voor het eerste interview gaat naar journaliste Hella Hueck, berucht als kritische presentatrice bij RTL Z en tegenwoordig ook bekend van WNL. Ze gaat gelijk in de aanval.

“Iedereen staat graag met windmolens en zonnepaneeltjes op de foto, maar verstijft bij het idee van CO2-opslag onder de grond,” leidt ze haar vraag in. “Volgens experts ontkomen we daar echter niet aan, willen we de klimaatdoelstellingen halen. Deelt u die analyse?” Het antwoord van Van Loon is gewaagd, misschien zelfs een taboe in politieke kringen: “Ja. Tijdens de transitie naar duurzame energie blijven we nog altijd afhankelijk van fossiele brandstoffen. Daarom is deze oplossing noodzakelijk.”

We blijven afhankelijk van fossiele brandstoffen en dus is CO2-opslag noodzakelijk

Hella Hueck (links) en Jeroen Smit. Foto: Merlijn Kersten
Hella Hueck (links) en Jeroen Smit. Foto: Merlijn Kersten

Op de vraag of ze ook ”de ballen heeft” om CCS (het opvangen en ondergronds opslaan van broeikasgassen) op de Haagse agenda te zetten, geeft ze voorzichtiger antwoord. “De regering is dat al van plan. Nee, daar is nog geen beslissing over. Maar Shell kan dit plan zelf niet gaan leiden, dat moet samen gebeuren. We moeten in Nederland het gesprek erover aangaan en er dan samen serieus mee aan de slag gaan.”

De tweede ondervrager, schrijver Jeroen Smit, verwierf voornamelijk bekendheid met zijn bestsellers Het Drama Ahold (2004) en De Prooi, blinde trots breekt ABN Amro (2008). Hij zorgt gelukkig voor het nodige komisch intermezzo door de tweede ronde te beginnen met de vraag of Van Loon van Shell houdt.

Zij merkt dat haar de woorden in de mond worden gelegd en antwoordt slim: “Ik denk dat Shell een bedrijf is waar we met zijn allen trots op mogen zijn.” Of ze zich zorgen maakt over de toekomst van haar bedrijf? “Onze grootste opgave is om mensen mee te krijgen voor samenwerking. De ambities moeten hoger, we kunnen in Nederland veel meer doen. We moeten er met zijn allen de schouders onder zetten.”

Het voortouw nemen of meelopen?
Last, but not least, komt de grootste verrassing van de dag: niemand minder dan Diederik Samsom, ooit lid van Greenpeace en tot voor kort leider van de Partij van de Arbeid, wandelt onder daverend applaus de zaal binnen.

Foto: Merlijn Kersten
Diederik Samsom. Foto: Merlijn Kersten

Alle druk valt van Van Loons schouders zodra Samsom tegenover haar zit. Ze begint zelfs opgewekt te glimlachen. Samsom vraagt na zijn bezorgde betoog over de schijn-transitie van Shell echter in alle ernst: “Hoe serieus zijn jullie met nou echt met duurzame energie?” Ook dit maakt geen indruk op de inmiddels vrolijk gestemde Van Loon: “Er beginnen verdienmodellen te komen voor duurzame energie, het wordt competitief. Het is dus nu de tijd om hier met het hele land vól voor te gaan.”

Dan vuurt Samsom zijn laatste munitie af: “Je zegt dus eigenlijk dat de hele maatschappij het eerst moet willen, voordat Shell een speler kan zijn. Kan jij niet zelf het voortouw nemen, als je zegt dat we de techniek, het geld en de mogelijkheden hebben? Ik zie nog nergens een serieuze hoeveelheid duurzame energie in het portfolio van Shell in 2050 staan. Hoeveel wordt dat?” Het antwoord is teleurstellend: “Dat kunnen we helemaal niet weten. We weten alleen dat we tot die tijd veel duurzame energie moeten bouwen, maar ook olie en gas moeten gebruiken.”

Je zegt dus eigenlijk dat de hele maatschappij het eerst moet willen, voordat Shell een speler kan zijn

Het vragenuurtje in De Balie was een gezellige kennismaking met de nieuwe topvrouw van Shell. Slimme vragen serveerde ze net zo slim, soms zelfs sluw, af met mooie en veelbelovende woorden. Enkele zwakke uitspraken laten de criticus aan de zijlijn echter in onzekerheid achter.

Neemt Shell eindelijk het duurzame voortouw of blijft het meelopen met de populistische politiek? Nemen we afscheid van fossiele brandstoffen, of is CO2-opslag het daadwerkelijke alternatief? De techniek, het geld en de mogelijkheden zijn er, maar wie belooft dat Shell daar ook https://redpers.nl/wp-content/uploads/2016/08/max-in-ny-1.jpgimaal gebruik van gaat maken? Het nieuwe gezicht van Shell doet dat in elk geval niet.

Het hele gesprek met Marjan van Loon is hieronder terug te zien.

https://vimeo.com/198569391

lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.